'Fotofossiel' Kodak gooit het roer om met blockchain en een cryptomunt

• Susan Sjouwerman

  redacteur Economie

Managementgoeroes zien het als een klassiek voorbeeld van hoe het niet moet: fotografieconcern Kodak, meer dan honderd jaar oud, dat ten onder ging omdat het zijn verdienmodel niet wilde aanpassen aan een veranderende markt. Van dat stigma wil het Amerikaanse bedrijf - of wat daar nog van over is - nu af.

In een ronkend persbericht kondigt Kodak aan dat het een fotoregistratiesysteem wil bouwen op basis van blockchaintechnologie. Dat systeem moet fotografen wereldwijd in staat stellen hun beelden en bijbehorende rechten te beheren. Als een foto online wordt gebruikt zonder dat de maker daarvan weet, krijgt die een melding vanuit de blockchain. Fotografen kunnen hun foto's ook aanbieden via het platform.

Een fotograaf kan vervolgens betaald worden met een digitale munt, die Kodak zelf introduceert: de Kodak Coin. Op 31 januari komt die munt via een Initial Coin Offering (ICO), een soort beursgang, beschikbaar - in eerste instantie alleen voor grote investeerders. Alsof dat nog niet genoeg is, komen er op het hoofdkantoor in Rochester in New York rijen met computers om bitcoins te 'delven'.

Koers

De aankondiging werd juichend ontvangen op de Amerikaanse beurs. Van maandag op dinsdag steeg de koers van het aandeel Kodak met bijna 80 procent. De verwachting is dat die koersstijging vandaag doorzet, net als bij andere aandelen waar de geur van blockchain of cryptogeld ook maar enigszins omheen hangt.

Het is een opsteker voor een bedrijf met een enorme geschiedenis, ook als het gaat om digitale innovatie.

De fotogigant begon in 1888 met het maken van handzame fototoestellen. In 1975 ontwikkelde een ingenieur in dienst van het bedrijf de eerste digitale camera. Het apparaat, dat drie kilo woog, maakte zwart-wit foto's zonder film. Het management hield de uitvinding redelijk stil, omdat het vreesde dat het de ondergang van een andere grote uitvinding van het bedrijf zou betekenen: het filmrolletje.

'Weinig toekomst'

Jarenlang bleef Kodak inzetten op het verkopen van relatief goedkope fototoestellen waar dure filmrolletjes in moesten. De top van Kodak zag weinig toekomst in de digitale camera, waar concurrenten ondertussen juist mee aan de slag gingen.

Zo kon het dat de voorloper uiteindelijk zwaar achter kwam te lopen. Kodak vroeg in 2012 faillissement aan. Het verkocht de bedrijfsonderdelen die camera's, scanners en printers maakten. In 2013 kwam er een doorstart, maar het nieuwe bedrijf richtte zich tot nu toe alleen op printtechnologie voor de zakelijke markt.

Kodak kiest nu voor een nieuwe strategie op basis van de gehypete blockchain. Het is alleen de vraag of het bedrijf weet wat het doet.

"Ik zie geen enkele informatie die duidelijk maakt wat ze nou echt gaan doen", zegt wetenschapsjournalist en cryptogeld-kenner Krijn Soeteman.

"Als dat fotoregistratiesysteem een open en voor iedereen bruikbare blockchain wordt, dan hebben ze 'het' begrepen en willen ze geen intranet maar een internet voor fotoregistratie maken. Als ze kiezen voor een 'private' blockchain, dan gaat het hier gewoon om het gebruik van een modewoord dat de oude mannen aan de top ook aanspreekt."

Waar de keuze ook op valt, het blijft volgens Soeteman onduidelijk hoe Kodak geld aan het systeem wil gaan verdienen.

Hoogleraar bedrijfseconomie Kees Cools denkt dat de blockchaintechnologie wel degelijk kan bijdragen aan een herstel van het ooit zo grote Kodak.

"Schending van auteursrecht of octrooirecht is een groot probleem. Commercieel is zo'n fotoregistratiesysteem op basis van blockchaintechnologie interessant: het bedrag dat fotografen jaarlijks verliezen door onrechtmatig gebruik van hun beelden is veel groter dan de kosten van zo'n systeem."

'Munt is niets waard'

Cools denkt dat andere fotocameraproducenten zich misschien wel bij het systeem willen aansluiten. En als het project slaagt, kan Kodak de blockchaintechnologie ook naar andere toepassingen vertalen.

In een nieuwe cryptomunt heeft de hoogleraar dan weer geen vertrouwen. "Zo'n Kodak Coin, dat is niets waard." Ook Soeteman is sceptisch. "Dat de munt alleen door geregistreerde bedrijven verhandeld kan worden, geeft mij het gevoel dat het voor de bühne is."