#WoYeShi: Chinese versie van #MeToo krijgt weinig navolging

• Annebelle de Bruijn

  redacteur Online

2017 was het jaar van #MeToo, maar ook dit jaar gaan beschuldigingen over seksuele intimidatie en machtsmisbruik door. China heeft sinds vorige week zijn eigen MeToo-variant: #WoYeShi. De hashtag neemt alleen nog geen vlucht. "Seksueel machtsmisbruik is een diepgeworteld probleem in China, maar er wordt nauwelijks over gepraat", zegt sinoloog Leta Hong Fincher.

Wo ye shi is Chinees voor 'Ik ook'. De hashtag werd maandag in het leven geroepen door een Chinese voormalige promovenda die nu in de Verenigde Staten werkt. Op Weibo, het grootste sociale media-platform van China, deelt ex-studente Luo Xixi haar eigen ervaring met seksueel machtsmisbruik. Ze beschrijft hoe haar professor haar bijna veertien jaar geleden met een smoes naar het huis van zijn zus lokte. Daar deed hij de deur op slot, vertelde hij hoe slecht zijn seksleven er voor stond en probeerde hij haar aan te randen. Pas toen ze huilde en hem smeekte om te stoppen, liet hij haar gaan.

Luo's relaas is op Weibo meer dan zes miljoen keer bekeken en zo'n 17.000 keer gedeeld. Ook Chinese staatsmedia schrijven erover. De bewuste professor is vorige week op non-actief gezet. Er loopt een onderzoek naar hem.

Maar waar wereldwijd miljoen vrouwen en mannen hun verhaal deelden na de eerste #MeToo-tweets, blijft het in China stil. De hashtag MeToo kreeg er amper navolging en ook #WoYeShi wordt nauwelijks gebruikt. "Luo krijgt veel steunbetuigingen, alleen je ziet bijna niemand eigen ervaringen delen", zegt China-kenner en trendwatcher Manya Koetse. Ze is oprichter van whatsonweibo.com, een website over online trends in China. Koetse gelooft ook niet dat de hashtag nog een vlucht gaat nemen.

8 op de 10 vrouwen ooit geïntimideerd

De stilte staat in schril contrast met de cijfers. "Seksuele intimidatie treft letterlijk bijna elke Chinese vrouw", weet Hong Fincher. Uit een studie van de Universiteit van Hongkong blijkt acht op de tien Chinese vrouwen minstens één keer seksuele intimidatie ervaart gedurende hun loopbaan. En in een onderzoek van het Gender and Sexuality Education Centre in Guangzhou, zegt bijna 70 procent van de universiteitsstudenten slachtoffer te zijn geworden van seksuele intimidatie. Meer dan de helft van die studenten zou geen aangifte doen; zij vrezen dat een aangifte meer negatieve dan positieve gevolgen heeft.

"Machtsverhoudingen in de Chinese academische wereld zijn scheef", zegt Hong Fincher. Slachtoffers vrezen dat ze hun financiering, publicatiemogelijkheden en andere kansen verliezen als ze hun mond opendoen.

Ook Chinese wet- en regelgeving helpen volgens de sinoloog niet mee. "Je staat als slachtoffer van seksuele intimidatie relatief zwak." Hoewel seksuele intimidatie verboden is volgens de Chinese wet, is er geen definitie van vastgelegd. Chinese bedrijven hebben bovendien nauwelijks protocollen om met seksuele intimidatie of beschuldigingen om te gaan. De weinige slachtoffers die een rechtszaak aanspannen, verliezen die vaak.

Buitenland

Deskundigen valt het op dat Luo haar posts op Weibo extra goed heeft gepland. Ze had al contact met andere slachtoffers van de professor en heeft een advocaat in de arm genomen. "Bovendien woont Luo tegenwoordig in het buitenland. Daardoor is het voor haar makkelijker dan voor andere slachtoffers om haar verhaal te doen", zegt Koetse.

Hong Fincher denkt dat er nog iets in het spel is: censuur. "De weinige vrouwen die als slachtoffer naar buiten durven te treden, worden gecensureerd of op een andere manier de mond gesnoerd."

Mensenrechtenorganisatie Freedom House riep China vorig jaar voor de derde keer op rij uit als 'de grootste misbruiker van internetvrijheid'. "Als je ziet hoeveel machtige mannen #MeToo in het buitenland ten val heeft gebracht, kan je je voorstellen hoe angstaanjagend dit is voor leiders van de Chinese Communistsche Partij", zegt ze.

Vorige maand vertelde een 28-jarige vrouw online hoe een Chinese man haar tot drie keer toe midden op straat betastte. Nadat haar getuigenis viral ging, werd die offline gehaald door Chinese censoren. En Luo? Zij kan volgens haar advocaat sinds donderdag niet meer inloggen op haar Weibo-account.

In 2015 arresteerde de Chinese overheid vijf vrouwelijke activisten die campagne wilden voeren tegen seksuele intimidatie. "Sindsdien zie je dat feministen en vrouwenrechten onder vuur worden genomen", zegt Hong Fincher. Voor haar boek Betraying Big Brother: The Rise of China's Feminist Resistance deed ze onderzoek naar feminisme in China. "Feministen worden online gecensureerd en krijgen de politie op bezoek. Zoiets stuurt ook een signaal naar de rest van de bevolking."

Wel ziet ze dat steeds meer vrouwen zich bewust worden van hun rechten. "Een paar jaar geleden realiseerden veel vrouwen zich nauwelijks dat seksuele intimidatie niet kan. Dat is nu wel anders."