En weer is het onzeker of de kerncentrales in België in 2025 wel sluiten
Het is wederom onzeker of België zijn kerncentrales wel zal sluiten in 2025. De afspraak om dat te doen werd na een lange discussie vastgelegd in een Energiepact. Alle Belgische milieuministers hebben hun handtekening eronder gezet, maar de grootste partij in België, de N-VA, krijgt nu koudwatervrees. Het definitieve besluit zou weleens pas volgend jaar genomen kunnen worden.
De twee hoge torens van kerncentrale Doel bij Antwerpen, vlak over de Nederlandse grens, koelen in totaal vier kernreactoren. In Tihange, in de buurt van de grens met buurlanden Nederland, Duitsland en Luxemburg koelen drie torens evenzoveel reactoren.
De in totaal dus zeven reactoren leven meer dan de helft van de Belgische energie. Deze zomaar sluiten, nu of in 2025, kan niet. Daar is iedereen het over eens. De Belgische netbeheerder Elia berekende dat er dan negen nieuwe gascentrales nodig zijn.
'Sluiten of onbetaalbare energie'
De N-VA, de grootste partij in Vlaanderen en op federaal niveau en lid van beide regeringen, zegt dat dat niet realistisch is. "De grootste verbruiker van elektriciteit is de industrie, met voorop de Antwerpse haven. Als we hen geen stroomgarantie kunnen bieden, kost dat banen", zegt Andries Gryffroy, lid van het Vlaamse parlement voor de N-VA. "Het is dat, of stroom die onbetaalbaar is. En dus kiezen wij ervoor om twee reactoren nog na 2025 open te houden".
De N-VA krijgt steun van grote bedrijven, die er ook voor pleiten om de energietoevoer op peil te houden.
Maar zelfs als er twee reactoren langer openblijven, zijn er aanvullende maatregelen nodig. "Ook windmolens zijn duur", zegt Gryffroy, voor een achtergrond van windmolens. "Niemand wil ze in zijn achtertuin hebben en België is kleiner dan Nederland, met een minder lange kustlijn. Dus hebben we minder plaats voor wind- en zonne-energie."
'Honger naar energie'
De Belgische honger naar goedkope energie is legendarisch, zegt energie-deskundige Dirk Meire. "Doordat kernenergie zo goedkoop was, konden we veel industrie aantrekken. Maar juist die industrie weet heel goed in te spelen op flexibele tarieven", zegt Meire.
"Als elektriciteit overdag duur is, of als er weinig wind staat, kunnen delen van een fabriek uitgeschakeld worden. En dat is ook de toekomst voor huishoudens. Een wasmachine of elektrische auto die zelf online het elektriciteitstarief checkt, en op basis daarvan bepaalt wanneer de was wordt gedraaid of de auto opgeladen wordt."
We interviewen Meire in het wetenschapsmuseum Technopolis in Mechelen. De energieverbruikers van de toekomst komen daar in aanraking met de techniek van de toekomst. Kinderen richten in een van de hallen een windkanon op turbines met verschillende vormen, om te kijken welke vorm het meeste energie oplevert..
Om ervoor te zorgen dat deze kinderen over twintig jaar niet in het donker zitten, moet er nu geïnvesteerd worden. "Er moet geld gestoken worden in duurzame energie, maar dan nog moeten er drie gascentrales bij komen om de pieken op te vangen als er in de winter bijvoorbeeld te weinig zon is", zegt Meire. "De rest van het jaar hoeven die centrales niet te draaien. Maar wil je daar klaar voor zijn, dan moet je nu beginnen met plannen. En dat gebeurt dus onvoldoende."
Online-enquête
Juist omdat er nog geen alternatief is, gelooft bij de centrale in Tihange niemand dat de laatste reactor in 2025 wordt stilgelegd. Ze hebben erover mee mogen praten. Hoe België de komende decennia met zijn energie moet omgaan, staat beschreven in het Energiepact. Bedrijven, politici en de energiesector zelf hebben er heel 2017 over vergaderd. En ook de burger kreeg inspraak via een online-enquête. Het was een ingewikkelde vragenlijst die goed gelezen moest worden, en het verbaast dan ook niet dat in Tihange naar eigen zeggen niemand hem heeft ingevuld.
Maar het pact is er gekomen, met daarin de afspraak om in 2025 te stoppen met het opwekken van kernenergie. Vier milieuministers (de federale, de Vlaamse, de Waalse en de Brusselse) zetten hun handtekening eronder. Maar de voorman van de N-VA, Bart de Wever, zei onlangs dat de kernuitstap wat hem betreft inzet wordt van de federale verkiezingen. De angst voor onvoldoende of hele dure energie spreekt natuurlijk aan. De verkiezingen zijn pas in 2019. Er komt een moment dat het te laat is voor alternatieven.
Duitsland stookt nog op bruinkool en Nederland besloot de centrale in Borssele ook langer open te houden, tot 2033.
De discussie wordt met argusogen gevolgd vanuit de buurlanden. De reactoren staan vlak bij de grens en regelmatig, ook deze week weer, is er discussie over de veiligheid van de centrales.
"Maar voordat die landen ons terechtwijzen, kijken ze beter eerst naar zichzelf", zegt Gryffroy. "Duitsland stookt nog op bruinkool en Nederland besloot de centrale in Borssele ook langer open te houden, tot 2033." Toen kon Vlaanderen of België ook niet zeggen 'dat kun je niet maken', besluit hij.