'Ondergrondse kerstmarkt Valkenburg moet dicht: het is een rattenval'

• Randy Beaumont

  NOS Online

In totaal kwamen er vorig jaar 865 bussen met toeristen naar het evenement 'Kerststad Valkenburg'. Bussen uit de buurlanden, maar ook uit Frankrijk, Engeland en Denemarken. Hotels en B&B's zijn in de meeste weekenden al volgeboekt. En voor de ondergrondse kerstmarkten in de grotten staan op drukke dagen de rijen wachtende mensen dwars door het centrum.

Ongeveer 300.000 mensen per jaar bezoeken de kerstmarkt in de vestingstad, maar volgens deskundigen die met EenVandaag spraken, moet dat meteen stoppen. De grotten zouden "levensgevaarlijk" zijn. Het programma meldt dat naar aanleiding van een tip via klokkenluiderssite Publeaks. De gemeente zou adviezen van de brandweer genegeerd hebben.

De populairste attractie van het kerstevenement in Valkenburg zijn de grotten. De Fluweelengrot en Gemeentegrot worden met kerstmis ingericht als ondergrondse kerstmarkt. De Fluweelengrot mag als het aan de brandweer ligt door maximaal 886 mensen tegelijk worden bezocht. Maar de gemeente laat 1035 mensen tegelijk toe, blijkt uit het onderzoek.

Hoogleraar Veiligheid Ira Helsloot vindt allebei de aantallen veel te hoog. "Ook al stop je maar 200 mensen in deze grot, dan nog is het een onveilige situatie." Op deze wijze mag je geen kerstmarkt houden, zei hij tegen EenVandaag. "Die grot moet gewoon dicht."

"Mijn conclusie is dat de huidige situatie levensgevaarlijk is, als er nu brand uitbreekt gaan er veel slachtoffers vallen", gaat Helsloot verder. "Het zijn hele smalle, lage grotten. Bij brand krijg je rook en dat leidt ertoe dat mensen heel snel bedwelmd raken omdat ze niet tijdig kunnen vluchten vanwege te lange gangen."

Brandveiligheidsexpert en oud-brandweercommandant Fred Vos is het eens met Helsloot. "Zelfs de vuurwerkramp in Enschede kan hier qua gevaar-setting niet tegen op. Ik ben me kapot geschrokken." Ook hij vindt dat de kerstmarkt dicht moet. "Het is heel cynisch gezegd een rattenval."

De gemeente Valkenburg herkent zich niet in het geschetste beeld. "Natuurlijk zijn we altijd bezig met verbeterpunten, maar de veiligheid in de kerstgrotten heeft al jaren onze aandacht", laat een woordvoerder van de gemeente weten.

En als het aan wethouder Jan Vermeer ligt, wordt het in Valkenburg alleen maar drukker. "De kerstmarkt ontvangt vandaag in Madrid de prijs van Europese Kerststad 2018. Daardoor zal het hopelijk nog drukker worden", zegt Vermeer. "De bezoekersaantallen stijgen elk jaar een beetje. Wij tellen ze niet, maar schatten dat het er 300.000 per jaar zijn, en ik denk deze editie zelfs meer."

Afgelopen zondag was de NOS in Valkenburg en sprak toen over de veiligheid in de grotten, met de wethouder economie & toerisme en de veiligheidscoördinator van de Gemeentegrot:

Volgens de gemeente is er op basis van het brandweeradvies en de extra genomen maatregelen een verantwoorde afweging gemaakt door de burgemeester. Mocht er toch een brand uitbreken, dan denkt Maurice Nijsten, veiligheidscoördinator in de Gemeentegrot, die snel onder controle te hebben. "Iedere beveiliger en brandwacht heeft een eigen sector, zo is de ontdekkingstijd heel kort", zegt hij tegen de NOS.

De gemeente denkt dat het cameratoezicht, de brandblussers, extra nooduitgangen en een verdubbeling van het aantal geëiste beveiligers genoeg is om de veiligheid van de bezoekers te waarborgen.

Ook is er een commandocentrum ingericht om de drukte buiten de grotten te monitoren, vertelt Vermeer. "Daar zitten de hulpdiensten. Die kunnen met camera's zien wat er gebeurt en waar de drukste punten zijn. En we hebben wegafzettingen neergezet die het verkeer scheiden van de wachtrijen."

Maar de veiligheidsproblematiek is niet het enige kritiekpunt op de kerstmarkt: bewoners klagen over de overlast die de drukte met zich meebrengt. "Ik doe er tijdens een drukke zaterdag een half uur langer over om op mijn werk in Valkenburg te komen. Ik kan nergens parkeren, en moet daardoor heel ver lopen", zegt inwoner Nyssa van Leersum. "Door de schaarste aan parkeerplaatsen hoor ik van collega's dat toeristen gewoon parkeren op de parkeerplaatsen van woonhuizen."

Dionne Blokland werkt ook in Valkenburg. "Om 10.00 uur 's ochtends staat er bij de afrit van de snelweg al een hele rij met tientallen toeristenbussen, wat vaak tot irritatie leidt bij het andere verkeer."

De wethouder economie en toerisme herkent de problemen. "Inwoners hebben er best last van, maar ze zijn vooral erg trots op het kleine stadje dat op Europees en wereldwijd niveau toch zo presteert. We doen er alles aan wat in onze macht ligt om de overlast te beperken", zegt Vermeer.

Met alle maatregelen voor de drukte en veiligheid zijn ze in Valkenburg er zeker van dat het goed komt. "We gaan ervan uit dat er niks gebeurt", zegt Vermeer. "Want het is vooral een gezellige tijd: vrede op aarde."