Man die op spectaculaire wijze uit Auschwitz ontsnapte is overleden
De ontsnapping van de Pool Kazimierz Piechowski uit Auschwitz was even wonderlijk als eenvoudig. Samen met drie medegevangenen reed hij op 20 juni 1942 het beruchte concentratiekamp uit in de auto van een hooggeplaatste SS'er, gekleed in SS-uniformen en gewapend met mitrailleurs en handgranaten.
Gisteren overleed Piechowski op 98-jarige leeftijd. Hij zat twee jaar gevangen in concentratiekamp Auschwitz I dat in mei 1940 werd gebouwd voor Poolse gevangenen. Pas in maart 1942 vonden in vernietigingskamp Auschwitz II-Birkenau de eerste vergassingen plaats.
Het moment dat de kampbewakers hem door de beruchte 'Arbeit macht frei'-poort lieten, noemde hij het meest spectaculaire deel van de ontsnapping. Er was namelijk geen plan om door de poort te komen.
De vier gevangenen hadden eerder de kleding, wapens en de auto gestolen. Aangekomen bij de poort improviseerde Piechowski door een hoge officier te spelen, uit te vallen tegen de bewakers en te eisen dat ze de poort zouden openen. De bewakers openden daarop de poort en de vier gevangen konden wegrijden.
Na de ontsnapping sloot Piechowski zich aan bij het Poolse verzet. Daar bleef hij strijden voor het door het westen gesteunde anticommunistische Vrije Poolse Leger, iets waar het communistische regime in Polen na de Tweede Wereldoorlog niet van gediend was. Dat zette hem om die reden zeven jaar vast.
Piechowski zei in 2011 tegen The Guardian dat de nazi's door zijn ontsnapping alle gevangenen zijn gaan tatoeëren met hun eigen gevangenennummer. "Mensen zouden die nummers zien en weten dat ze uit Auschwitz ontsnapt waren. Geen enkel ander kamp gebruikte nummers, het was onze ontsnapping die daartoe leidde."
Voor het verhaal van Piechowski is overigens geen bewijs. Aangenomen wordt dat het grote aantal gevangenen de reden was voor de nazi's om de nummers aan te brengen. Dat gebeurde eerst op de kleding, later met inkt op de huid en uiteindelijk door een tatoeage.
Duizend pogingen
In totaal probeerden bijna duizend mensen uit Auschwitz te ontsnappen. Op zo'n poging stond de doodstraf in de vorm van uithongering. Bij een succesvolle ontsnapping werden als represaillemaatregel familieleden en tien willekeurige gevangenen aangewezen om te worden uitgehongerd.
Slechts 150 tot 250 ontsnappingspogingen waren een succes. In totaal zijn van de 1,3 miljoen gevangenen in alle kampen in Auschwitz er 1,1 miljoen vermoord. De meesten kwamen om in de gaskamers.