Facebook krijgt weer kritiek uit eigen kring, 'bedrijf verscheurt maatschappij'
Voor de tweede keer in korte tijd heeft een voormalige hooggeplaatste Facebook-manager felle kritiek geuit op zijn ex-werkgever. Chamath Palihapitiya was van 2007 tot 2011 verantwoordelijk voor de gebruikersgroei bij het platform. Onder zijn leiding groeide Facebook van 50 miljoen naar 700 miljoen gebruikers. In een gesprek met studenten zegt hij nu dat hij zich "heel schuldig" voelt over wat hij heeft helpen bouwen.
"Ik denk dat we bij het punt zijn aangekomen dat we dingen hebben ontwikkeld die het sociale weefsel verscheuren van de samenleving", zei Palihapitya tegen studenten van de Stanford Graduate School of Business. "Als je het beest voedt, zal het beest je vernietigen", voegde hij nog toe. Een opname van het gesprek is in november op YouTube geplaatst, maar trekt nu pas de aandacht.
'Dit hadden we niet verwacht’
Ook zegt de voormalig Facebook-manager, die sindsdien voor meerdere bedrijven heeft gewerkt, dat ze er in zijn tijd bij Facebook wel bewust van waren dat er "iets slechts kon gebeuren". "Maar de manier waarop we dat voor ons zagen was niet zoals dit." In zijn ogen is het dus erger geworden dan het ergst denkbare scenario. Daarnaast stelt hij dat dit geen Amerikaans probleem is en groter dan Russische advertenties. "Dit is een wereldwijd probleem. Deze problemen eroderen de fundamenten van hoe mensen zich gedragen."
Facebook zegt in reactie op de kritiek van Palihapitiya dat het bedrijf sinds zijn tijd heel erg is veranderd en dat met groei ook de realisatie is gekomen dat het bedrijf meer verantwoordelijkheid heeft gekregen.
Als hoofdverantwoordelijke voor gebruikersgroei was Palihapitiya waarschijnlijk nauw betrokken bij het bedenken van manieren om mensen bij Facebook te houden. In het gesprek noemt hij de zogenoemde 'shots' dopamine (beloningshormoon) die je elke keer krijgt als er een nieuwe like of reactie komt.
Naar eigen zeggen gebruikt Palihapitiya Facebook tegenwoordig nauwelijks. "Ik heb er de afgelopen zeven jaar minder dan tien dingen op geplaatst." Volgens hem zorgt het voor sociale onrust in zijn vriendengroep.
Niet alleen Facebook krijgt kritiek. Ook WhatsApp, dat ver na zijn tijd bij het bedrijf werd ingelijfd, noemt hij als voorbeeld van een app die leidt tot onrust. Zo refereert hij een een hoax in India die via WhatsApp werd verspreid. Inwoners van een dorp waren bang dat hun kind zou worden gekidnapt. Negen 'verdachten' werden daarop volgens de Hindustan Times gelyncht.
Sean Parker
De opmerkingen van Palihapitiya volgen op kritiek van iemand die nog belangrijker is geweest voor Facebook: Sean Parker. Hij was aanvankelijk investeerder in Facebook en nauw betrokken bij de vroege ontwikkeling van het bedrijf. Ook hielp hij in de beginjaren van Facebook topman Mark Zuckerberg.
Alleen God weet wat het platform doet met de hersenen van onze kinderen.
Parker vertelde vorige maand aan nieuwssite Axios dat er in de begintijd wel eens mensen naar hem toekwamen met de mededeling dat ze zelf niet op sociale media zaten. Zijn antwoord was dan steevast: "Oké, dat komt nog wel." Ook al zouden die mensen dat daarna ontkennen, bleef hij herhalen: "We krijgen je uiteindelijk te pakken".
Op Facebook houden
De voormalig president van Facebook vraagt zich nu af of hij toentertijd de impact van zijn woorden zelf wel begreep. "Alleen God weet wat het platform doet met de hersenen van onze kinderen." Ook Parker benoemt het feit dat Facebook in de beginjaren heel erg nadacht over de vraag hoe ze gebruikers zo lang mogelijk konden binden.
Het antwoord lag ook volgens Parker bij het virtueel toedienen van shotjes dopamine. "Als je een reactie ziet op een foto, zorgt dat ervoor dat je bezig en actief blijft op het platform", zegt hij. Parker stelt tot slot dat niet alleen hij, maar ook Zuckerberg en Instagram-topman Kevin Systrom zich hier volledig bewust van zijn.
Daarmee is Facebook dus niet de enige die op deze manier gebruikers probeert te verleiden en die activiteiten om te zetten in geld. Het is een techniek die op grote schaal wordt ingezet door bedrijven in Silicon Valley en mede de smartphoneverslaving zoals we die nu kennen veroorzaakt. Wel is Facebook, met meer dan 2 miljard maandelijkse gebruikers, hier wel het grootste voorbeeld van.
Kritiek op de invloed van het bedrijf is daarnaast niet nieuw. Het bedrijf ligt, samen met Google en Twitter, onder vuur voor de rol die het speelde bij Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen vorig jaar.
Vorige week publiceerde Bloomberg Businessweek een groot verhaal over de invloed van Facebook op de Filipijnen. Het verwijt is dat mede dankzij Facebook de omstreden president Duterte aan de macht is gekomen en oppositie de kop in kan drukken. Ook zeggen Rohingya-activisten dat hun berichten door het platform wordt gecensureerd.