'Illegale' president veroorzaakt gigantische vluchtelingenstroom Congo

Zo'n 5000 mensen verlaten gemiddeld per dag huis en haard in Congo. Het afgelopen jaar zijn 1,7 miljoen van de 83 miljoen inwoners op de vlucht geslagen voor geweld. De aanleidingen zijn divers, maar de oorzaak is duidelijk: wanbeleid van president Kabila. Of eigenlijk, het ontbreken van beleid, legt correspondent Koert Lindijer uit.

In het grootste land van Afrika stikt het van de kleine en grotere conflicten. De regio Kasaï in het hart van de Democratische Republiek Congo was tot voor kort het epicentrum van een groot conflict waarbij bijna een miljoen mensen op de vlucht sloegen.

Dat conflict ging over de opvolging van een stamhoofd. "Er ontstond een militie aan de kant van het stamhoofd", vertelt Lindijer. "De regering vormde een tegenmilitie en plots werd overal gevochten. Hele dorpen zijn afgebrand en er zijn mensen op gruwelijke wijze vermoord. Mensen werden in stukken gehakt, ook kinderen."

Ook de regio Kivu in het oosten is vaak het toneel van conflicten. "Het gaat vaak om lokale geschillen die de overheid slecht aanpakt. En soms wordt de crisis zelf verergerd door wanbeleid."

Doorslaggevend bij deze conflicten is, volgens Lindijer, zwak leiderschap van president Kabila. Hij is al bijna een jaar illegaal aan de macht. Vorig jaar had hij verkiezingen moeten uitschrijven, maar dat heeft hij niet gedaan. En ook dit jaar is hij gewoon blijven zitten. "Kortom Kabila is zo bezig met het verlengen van zijn macht dat er eigenlijk niet meer wordt geregeerd in Congo."

Wat de situatie vaak extra explosief maakt, is de rijkdom aan grondstoffen in Congo. De grond zit vol goud, diamanten en het erts coltan. "Kabila's gebrek aan daadkracht geeft allerlei boeven, krijgsheren en generaals de kans om opstandjes te beginnen en om mijnbouwgebieden te bezetten."

Die types halen daar vervolgens de grond leeg om de opbrengst in eigen zak te steken. "Allemaal voor eigen gewin in wat inmiddels een roofstaat is geworden. Uiteindelijk valt het land gewoon van ellende uiteen in allemaal kleine republiekjes."

Dat veroorzaakt dus gigantische vluchtelingenstromen, onder meer naar buurlanden Angola en Zambia, maar ook binnen Congo. "En die vluchtelingen zijn daar vrijwel onzichtbaar voor zowel de overheid als hulporganisaties." Dat leidt onder meer ​tot honderdduizenden ondervoede kinderen.