Molenaarsambacht wordt immaterieel erfgoed

Het molenaarsambacht komt op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed. Dat heeft de Unesco tijdens een vergadering in Zuid-Korea besloten. Bij immaterieel erfgoed gaat het om tradities, rituelen, gebruiken en ambachten die mensen niet verloren willen laten gaan en door willen geven aan volgende generaties.

In 2012 heeft Nederland het Unesco Verdrag ter Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed geratificeerd. Op de lijst staan onder meer yoga, de Braziliaanse vechtdans capoeira en Belgisch bierbrouwen. Het molenaarsambacht is het eerste Nederlandse erfgoed op de lijst.

Jeugd

In Nederland stonden aan het eind van de negentiende eeuw ruim 10.000 windmolens. Die raakten in onbruik door de opkomst van steenkool en andere fossiele brandstoffen. Veel molens zijn stilgezet en afgebroken. Met het stilzetten van de molens ging ook de kennis van het werken met molens verloren.

Tegenwoordig proberen veertig beroepsmolenaars en honderden vrijwillige molenaars het ambacht levend te houden. Molenaar Tim Doeves is blij met de erkenning van Unesco. Hij hoopt op meer aandacht voor het vak, vooral van jongeren. "De toekomst ligt toch bij de jeugd".

Doeves (39) is een van de jongste beroepsmolenaars in Nederland. Hij runt een houtzaagmolen op de Zaanse schans. Het is een replica van een molen uit 1680 die in de Tweede Wereldoorlog werd gesloopt.

Toeristen

Door de harde wind draait de molen vandaag op volle kracht. "De zagen bewegen in het ritme van de wind, het ruikt heerlijk naar houtsnippers. Een prachtig beroep", vindt Doeves. "Vooral de historie, het is een eeuwenoud ambacht, je werkt met de wetten van de natuur, wind, water, alles."

Momenteel is Doeves bezig met het zagen van 1200 meter hout voor iemand die een huis bouwt in de buurt, maar de toeristen die zijn molen bezoeken leveren meer op. Met bussen tegelijk komen ze de molens van de Zaanse schans bekijken.

Rick Bakker is vrijwilliger op de molen van Tim Doeves. Hij helpt ieder weekend. Door de week studeert hij Informatiekunde aan de Universiteit van Amsterdam. Juist de tegenstelling tussen het moderne van zijn studie en het oude ambacht vindt hij mooi. Hij heeft de tweejarige molenaarsopleiding inmiddels afgerond, maar wil geen beroepsmolenaar worden.

Voorbeeldig

Tim heeft hem niet geprobeerd over te halen, want ook vrijwilligers zijn hard nodig. Er zijn er zo'n 2000 in Nederland. Zonder vrijwilligers zouden de molenaars het niet redden. De hoop is dat de plaatsing op de Unesco-lijst meer jonge mensen naar de opleiding trekt.

De opname van het ambacht op de Representatieve Lijst van immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid bij UNESCO is vooral te danken aan de inspanningen van Het Gilde van Vrijwillige Molenaars, Vereniging De Hollandsche Molen, Het Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde en het Gild Fryske Mounders. Het nominatiedossier heeft van de UNESCO het stempel voorbeeldig gekregen.