Verkiezingen in aantocht, Rusland wacht op Poetin
Het zijn er zoveel dat ze zich kunnen opstellen in rijen: 29 mannen en vrouwen hebben zich opgeworpen als kandidaat voor de Russische presidentsverkiezingen op 18 maart volgend jaar. Maar degene op wiens kandidatuur iedereen zit te wachten, de huidige president Poetin, hult zich tot nu toe in stilzwijgen.
Eigenlijk twijfelt niemand eraan dat Poetin zich gewoon verkiesbaar stelt. En als hij dat doet, dan is het meteen een gelopen race: dan wint hij de verkiezingen met vlag en wimpel. Maar zolang hij zich niet verkiesbaar stelt, zijn er toch mensen die denken: je weet maar nooit.
Want stel je nou eens voor dat Poetin het zat is en dat hij op zijn 65ste ook wel eens iets anders wil gaan doen dan het land besturen. Vissen of zo, of in een eenmotorig vliegtuigje met kraanvogels meevliegen of amoertijgers uitzetten in het wild.
Wat zouden de alternatieven zijn? Het korte antwoord is: die zijn er eigenlijk niet. Voor zover we weten heeft Poetin geen opvolger klaarstaan. Het lijkt uitgesloten dat hij plotseling iemand uit de hoge hoed tovert, zoals zijn voorganger Boris Jeltsin met hem deed. Die verklaarde in een televisietoespraak bij het ingaan van het jaar 2000 doodleuk dat hij aftrad en dat de toenmalige premier Vladimir Poetin hem tot de verkiezingen zou vervangen. Zo'n scenario is nu haast ondenkbaar.
Zou een van die 29 kandidaten het kunnen? Of willen? Ook dat is maar zeer de vraag. Er zitten er een paar tussen die al sinds jaar en dag deel uitmaken van het politieke establishment in Rusland. Gennadi Zjoeganov (73) bijvoorbeeld, de leider van de communisten. Of Vladimir Zjirinovski, die de nationalistische LDPR leidt. Maar beiden zijn behoorlijk op leeftijd, respectievelijk 73 en 71 jaar oud. Ze hebben nooit politieke leiding gegeven aan iets anders dan hun pro-Kremlin gezinde politieke partijen waarvoor ze in het parlement zitten. En ze zijn geen van beiden populair.
Uit de hoek van de zogenoemde liberale oppositie loopt Grigori Javlinski (65) al jaren mee. Onmogelijk dat hij wordt gekozen. Een nieuwe ster aan het politieke firmament is Ksenia Sobtsjak. Met haar 36 jaar is ze jong, althans voor Russische politieke begrippen. Dat zou een deel van de jongere kiezers kunnen aanspreken. Maar binnen de oppositie waar ze deel van uit zegt te maken, bestaat veel verzet tegen haar kandidatuur en de rest van het land moet helemaal niets van haar hebben.
De enige die iets in de melk te brokkelen zou kunnen hebben is Aleksej Navalny, al een paar jaar hét gezicht van de Russische oppositie. Hij is ook redelijk jong (41), welbespraakt en voor de duvel niet bang. Van de kiezers die weleens van hem hebben gehoord (55 procent) zou 18 procent zeker of waarschijnlijk op hem stemmen, bleek afgelopen voorjaar uit een opiniepeiling van het onafhankelijke Levada Centrum. Daar win je natuurlijk de verkiezingen niet mee, maar het zijn veel hogere cijfers dan voor welke andere kandidaat dan ook.
Navalny heeft echter een niet onbelangrijk probleem: hij mag niet meedoen aan de verkiezingen omdat hij is veroordeeld tot vijf jaar voorwaardelijk in een verduisteringszaak. Navalny en zijn aanhangers houden bij hoog en bij laag vol dat het om een politiek gemotiveerd vonnis ging (juist om hem van deelname uit te sluiten), maar de openbare aanklager en de Centrale Kiescommissie zijn onverbiddelijk.
Je zou hoe dan ook zeggen dat de Russen met zo'n keur aan kandidaten een échte democratische keus hebben. Dat is niet helemaal waar. Allereerst is het maar de vraag hoeveel van die mensen erin zullen slagen het vereiste aantal handtekeningen te verzamelen. Dat zal ze echt niet alle 29 lukken.
Voor degenen die er wél in slagen, is het een onmogelijke opgave om tegen Poetin te knokken. Hij krijgt alle aandacht. Elke stap van de president wordt gevolgd. Alles wat hij doet is positief, goed voor het land, patriottisch, weldenkend, noem het maar op. Andere kandidaten moeten het met veel minder aandacht doen en er wordt over het algemeen heel negatief over hen bericht door de media die onder controle van het Kremlin staan (en dat zijn ze zowat allemaal). Maar laten we vooral ook niet vergeten dat het grootste deel van de Russische bevolking Poetins beleid gewoon goedkeurt.
Kortom, Vladimir Vladimirovitsj Poetin wordt op 18 maart volgend jaar met 99 procent zekerheid herkozen als president van de Russische Federatie. Kremlin-watchers verwachten dat hij zijn kandidatuur bekend maakt op 14 december, als hij zijn jaarlijkse grote persconferentie geeft, of een dag later, als het Russische Hogerhuis formeel de verkiezingsdatum vaststelt.
Een deel van de wereld zal blij zijn met die kandidatuur. Daar vinden ze het goed dat Rusland onder Poetin zijn plaats op het wereldtoneel heeft heroverd na die door de ineenstorting van de Sovjet-Unie te zijn kwijtgeraakt. Dat deel van de wereld vindt het mooi dat de Amerikanen een deel van hun macht hebben moeten opgeven.
In het Westen zullen de vlaggen niet uitgehangen worden. De verhouding Brussel en Washington enerzijds en Moskou anderzijds is de afgelopen drie, vier jaar aanzienlijk verslechterd. Er zijn over en weer sancties ingesteld, er zijn meningsverschillen over bijna alles. En dat zal met nog eens zes jaar Poetin in het Kremlin niet snel veranderen.
