Mag Sarah nou voortaan wel of geen hoofddoek dragen bij de politie?

Sarah Izat werkt bij de politie en wil graag een hoofddoek dragen als ze aangiftes opneemt. Dat mag van haar werkgever, maar niet in combinatie met haar uniform. Voor Izat was dat niet genoeg en dus stapte ze naar het College voor de Rechten van de Mens.

Dat college oordeelde vandaag dat de politie "een verboden onderscheid op grond van godsdienst maakt". Wat betekent die uitspraak? En hoe zit het eigenlijk bij andere beroepen en in andere landen?

Mag nu iedereen bij de politie een hoofddoek om?

Zeker niet. Het oordeel van het College voor de Rechten van de Mens is namelijk niet bindend ("wel gezaghebbend", zegt de organisatie zelf). Oordelen worden vaak opgevolgd door organisaties, maar voor bindende uitspraken moet je toch echt bij een rechter zijn. Als Izat naar de rechter wil stappen, kan ze wel het oordeel van het College meenemen.

Wat is dat college eigenlijk voor een organisatie?

Het is een onafhankelijke toezichthouder op de mensenrechten in Nederland. Iedereen kan er (gratis) een klacht indienen. Het College onderzoekt dan of de klager gediscrimineerd is op het werk, in het onderwijs of als consument.

Goed, maar voorlopig hoeft de politie de regels dus niet aan te passen?

Nee, in een reactie laat de politie wel weten dat het oordeel "zeer serieus" wordt genomen, omdat de politie "een diverse organisatie wil zijn, van en voor iedereen". Eerder zei de politie over deze kwestie dat "op religieuze uitingen wordt gehandhaafd". Het is voor politiemedewerkers verboden geloofsuitingen zoals een hoofddoek, een kruisje of een keppeltje te dragen.

Waarom is dat eigenlijk?

Nou, dat staat in de Gedragscode lifestyle-neutraliteit uit 2011: "De politieambtenaar zal in het belang van zijn gezag, neutraliteit en zijn eigen veiligheid, bij zijn optreden, in contact met het publiek, een gezagsuitstralende, neutrale en veilige houding behoren in te nemen."

Dus mogen er geen "uitingen" te zien zijn die duiden op een levensovertuiging, religie, politieke overtuiging, geaardheid, beweging, vereniging of andere vorm van lifestyle. Dat betekent: geen PvdA-speldje op je hemd, geen NEC-shirt onder je uniformjasje, geen rode (hindoe)stip op je voorhoofd. En er mag nog meer niet: geen zichtbare tatoeages, piercings of uitzonderlijke haardracht of haarkleur.

Het zijn de regels, maar de politie wil ook graag meer diversiteit toch?

Ja, en daarom zwengelde de Amsterdamse politiechef Pieter-Jaap Aalbersberg ook de discussie aan een half jaar geleden. Zijn streven is dat helft van de nieuwe agenten een migratieachtergrond heeft en daarom wilde Aalbersberg het hebben over het hoofddoekverbod.

Dat leidde tot een wijkagent die "om reacties te peilen" met een hoofddoek de straat op ging. Maar het leidde er ook toe dat de toenmalige minister Blok van Justitie zei dat de regels "er niet voor niets zijn" en dat het hoofddoekverbod gehandhaafd moest blijven. Daar is het College voor de Rechten van de Mens het dus weer niet mee eens.

Discussie in ons land, hoe staat het eigenlijk in andere (westerse) landen?

Dat verschilt nogal. In de VS, Engeland, Australië, Canada en Schotland mag het. In het laatste land mag het sinds de zomer van 2016, maar aan het eind van dat jaar had zich nog geen vrouw gemeld die er eentje wilde hebben.

In Engeland is het sinds 2001 toegestaan. Daar was niet veel discussie over, maar toen de politie van district West Midlands overwoog een stapje verder te gaan, was er wel ophef. De agentes in boerka zijn er dan ook niet gekomen.

In Duitsland, Frankrijk en België is er wel een hoofddoekverbod. Hoewel er net als bij ons discussie over is.

Het College deed uitspraak over de politie, maar betekent dit ook iets voor andere beroepen?

Nee, want zoals gezegd is de uitspraak niet bindend. Bovendien ligt er al een uitspraak op dit vlak van het Europees Hof van Justitie uit maart. Dat hof bepaalde toen dat werkgevers hun personeel mogen opdragen om neutrale kleding te dragen.

Het gaat dan in de praktijk wel vooral om personeel dat direct in contact komt met de klant. En, een bedrijf moet het in een bedrijfsreglement hebben vastgelegd. In dat geval is er volgens het Hof geen sprake van discriminatie.

In Nederland mogen bijvoorbeeld rechtbankmedewerkers geen hoofddoek dragen, maar brandweervrouwen weer wel.

Zij wel, politie-agentes (nog) niet. Wat vindt de aanstichtster er eigenlijk van?

"Het oordeel is belangrijk voor de verbinding", zegt Izat over de uitspraak van vandaag. "Het zal niet van de een op de andere dag geregeld zijn, maar hopelijk kan de politie nu verder kijken naar vervolgstappen op het gebied van de hoofddoek."