Herfst- en winterdip bestaan, maar 'zijn ook een beetje mode'
Vallende blaadjes, dalende temperaturen en kortere dagen. Bij sommige mensen leidt herfst- en winterweer tot neerslachtigheid. Tijdens deze seizoenen komen zij lastiger uit bed en zijn ze 's avonds sneller moe. Maar is zo'n herfst- of winterdip ook echt een psychische aandoening?
We laten het ons een beetje aanpraten, zegt Aart-Jan Beekman, hoofd van de afdeling psychiatrie bij het VUMC. Verzonnen dagen als Blue Monday - de meest deprimerende dag van het jaar - hebben van de herfst- en winterdip een bekend fenomeen gemaakt.
"Zulke initiatieven zijn puur commercieel", vertelt Beekman in het radioprogramma Nieuws en Co. "Blue Monday is bedacht door reisbureau's die ook buiten het hoogseizoen mooie reizen willen verkopen. Wat dat betreft is een dip in de wintermaanden een beetje mode."
Zeldzame aandoening
Er bestaat wel zoiets als seizoensgebonden depressie, maar die aandoening is zeldzaam. Bij naar schatting 0,5 tot 1 procent van de Nederlanders wordt in de wintermaanden een depressie vastgesteld. Beekman: "Deze patiënten kunnen dan nauwelijks functioneren en gaan bijvoorbeeld niet meer naar hun werk. Dat is wel wat anders dan een beetje down zijn."
Zo'n winterdepressie wordt mogelijk vooral veroorzaakt doordat het in de herfst en winter overdag minder lang licht is. De gedachte hierachter is dat mensen evolutionair gezien zo zijn afgesteld dat ze in de herfst en winter minder actief zijn. Bij sommige mensen slaat dit door: zij hebben in deze maanden weinig energie en willen eigenlijk alleen nog maar slapen.
Patiënten worden daarom vaak behandeld met lichttherapie. Door een behandeling met licht wordt het biologische ritme hersteld en voelen mensen zich beter.
Doorbijten
Om die reden helpt ook een ochtendwandeling goed tegen stemmingswisselingen, zegt Beekman. "In de ochtend wordt de biologische klok het meest beïnvloed. Een paar keer per week een uurtje buiten lopen is gezond. En al helemaal op dagen dat de zon schijnt."
Voor andere remedies tegen neerslachtigheid in de wintermaanden - zoals chocola eten, seizoensgroentes serveren of klassieke muziek luisteren - ontbreekt wetenschappelijk bewijs. Vaak gaat een sombere bui vanzelf weer over, vertelt Beekman uit eigen ervaring. "Het is ook gewoon even doorbijten totdat het weer zomer is."
