OM vreest witwaspraktijken met pinautomaten voor bitcoins
Het Openbaar Ministerie waarschuwt voor bitcoin-pinautomaten, omdat ze gebruikt zouden kunnen worden om zwart geld wit te wassen. Met de automaten kun je cash geld ruilen tegen bitcoins of andersom.
In Nederland staan nu dertien bitcoin-pinautomaten. Twaalf daarvan zijn het afgelopen half jaar geplaatst. De apparaten accepteren vaak grote sommen cash geld.
Vooral het feit dat het geld anoniem gestort kan worden, vormt een risico, zegt officier van justitie Anita van Dis. Ze houdt zich hoofdzakelijk bezig met witwaszaken. "Neem een drugsdealer op straat. Die wil zijn contante geld ook voor iets anders kunnen gebruiken dan alleen maar voor uitgaan. Dit kan een stap zijn om het giraal te maken."
Witwasrisico
Als crimineel kun je grote stapels cash niet zomaar bij de bank storten. Daar is legitimatie verplicht en moeten alle transacties boven de 2000 euro worden gemeld bij de autoriteiten.
In veel gevallen vragen websites en pinautomaten waar je cash kunt inleveren voor bitcoins ook om een vorm van legitimatie. Maar voor de meeste bitcoin-pinautomaten geldt dat niet. Daar kun je tot 5000 euro in stoppen zonder identiteitsbewijs.
Zo kun je je geld op een anonieme bitcoinwallet zetten. Die wallet, een soort digitale portemonnee, hoeft niet aan persoonsgegevens gekoppeld te zijn. De transacties en bedragen die vervolgens tussen die wallets plaatsvinden zijn weliswaar openbaar, maar wie erachter zit, kan onbekend blijven.
Daarna kunnen de bitcoins in binnen- of buitenland weer worden uitgekeerd en is de herkomst van het geld verdoezeld. Andersom kunnen bitcoins die zijn verdiend met illegale online-handel, bij de machines in contante euro's worden opgenomen.
Extra risico is dat er geen controle is op de automaten en hun exploitanten, bijvoorbeeld door de Nederlandse Bank en de Autoriteit Financiële Markten. "Omdat bitcoins geen valuta zijn, geldt een belangrijk deel van de financiële toezichtregels niet", zegt Van Dis.
Exploitanten van de machines zijn pas verplicht om transacties te melden boven de 15.000 euro. Alle bedragen daaronder blijven buiten het zicht.
Omdat bitcoins geen valuta zijn, geldt een belangrijk deel van de financiële toezichtregels niet.
Het accepteren van contant geld is omstreden binnen de bitcoinbranche. "Wij verifiëren onze klanten en werken niet met cash", zegt Niels van Groningen van handelsplatform Bitonic. "Dat moet ook om witwassen en terrorismefinanciering tegen te gaan."
Voor de Verenigde Bitcoinbedrijven Nederland (VBNL) is het een reden om aanbieders van bitcoin-pinautomaten niet tot hun vereniging toe te laten. Bij gebrek aan toezicht probeert VBNL zelf zo het imago van de bitcoinsector te beschermen.
Laagdrempelig
Bitcoins4me, dat het meeste anonieme geld accepteert van de vier aanbieders in Nederland, hoopt met de hoge limiet bitcoins laagdrempelig te kunnen aanbieden aan zoveel mogelijk consumenten.
Het bedrijf zegt dat klanten niet onbeperkt bitcoins kunnen kopen bij de machines. Volgens Bitcoins4me worden over het algemeen slechts kleine bedragen gestort. Het risico op witwassen zou in de praktijk minimaal zijn.
Concrete signalen dat de automaten gebruikt worden om geld wit te wassen, zijn er nog niet, erkent het Openbaar Ministerie. "De machines zijn een relatief nieuw fenomeen, dat we nauwlettend in de gaten houden", aldus officier van justitie Van Dis.