Tientallen gemeenten doen niet mee aan verkiezingen

• Hugo van der Parre

  Research-redacteur

Bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart volgend jaar gaan zo'n anderhalf miljoen mensen niet stemmen. Niet omdat ze dat niet willen, maar omdat hun gemeenten geen verkiezingen organiseren. Van de 388 gemeenten die er zijn in ons land, doen 55 gemeenten niet mee, blijkt uit een opgave van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Dat heeft te maken met de gemeentelijke herindelingen.

In Groningen, Friesland en Gelderland wordt in een aantal gemeenten volgende maand al gestemd. In Friesland verdwijnt onder meer Littenseradiel en ontstaat per 1 januari de nieuwe gemeente Waadhoeke. In Groningen ontstaat de gemeente Midden-Groningen en in Gelderland krijgt Zevenaar de gemeente Rijnwaarden erbij.

Ook de gemeenten die pas per 1 januari 2019 willen fuseren doen in maart niet mee. Zij wachten op de herindelingsverkiezingen in november 2018. Het gaat om 39 gemeenten, verspreid over het hele land. De wetsvoorstellen voor de voorgenomen herindelingen moeten voor eind van het jaar bij de Tweede Kamer ingediend zijn. Als dat lukt, slaan ze de verkiezingen in maart over.

Landgraaf-Heerlen

De situatie rond Heerlen en Landgraaf lijkt het meest onzeker. De provincie Limburg en Heerlen willen graag een fusie, maar Landgraaf verzet zich hevig. Eind november mogen de inwoners van Landgraaf zich in een referendum uitspreken over de herindeling. Het referendum is niet bindend en het is dan ook maar de vraag of een 'nee' de fusie nog gaat tegenhouden.

Ten slotte zijn er ook twee gemeenten die vrij recent een herindeling hebben ondergaan en daarom niet komen stemmen: Meierijstad en Edam-Volendam hebben besloten dat ze pas in 2022 weer meedoen met de gemeenteraadsverkiezingen. Daar staat tegenover dat Gooise Meren, ontstaan op 1 januari 2016, volgend jaar wel weer naar de stembus gaat.

Referendum

De kans is groot dat op 21 maart ook het referendum over de aftapwet van de inlichtingendiensten wordt gehouden. De meeste gemeenten nemen dat mee in de organisatie van de gemeenteraadsverkiezingen. De 55 gemeenten die niet meedoen, zullen dan speciaal voor het referendum toch een aantal stembureaus moeten openen.