Ook modewereld wakker na #MeToo: 'Misbruik speelt al jaren'
Topmodel Sara Ziff waarschuwde jaren geleden al voor het seksuele wangedrag van machtige mensen in de mode-industrie. Maar managers en modellenbureaus keken lang de andere kant op. Nu onder druk van het mondiale #MeToo-debat de eerste fotografen aan de schandpaal gaan, overheerst bij Ziff en haar collega's vooral de frustratie: waarom luisterde men niet eerder?
"Dit kan toch onmogelijk als een verrassing komen?", verzucht ze. Het inmiddels 34-jarige model voorspelde jaren geleden al dat fotograaf Terry Richardson zou worden ontmaskerd. De kunstenaar en regisseur stond in het wereldje bekend om zijn gewaagde, erotische fotoshoots. Maar weinig mensen wisten dat hij daarbij ook zelf geregeld uit de kleren ging. En daar bleef het niet bij.
Toen Ziff werd ontdekt als topmodel en modehuizen als Chanel, Prada en Stella McCartney haar omarmden, maakte ze een documentaire over haar ervaringen. In een fragment biechtte een bevriend model op hoe een beroemde fotograaf haar had gedwongen tot orale seks. Zijn naam werd niet genoemd, maar het liet weinig twijfel bestaan dat hiermee Terry Richardson werd bedoeld.
Mensen reageerden destijds geschokt. En toch greep niemand in. Niet het modellenbureau en ook niet de modebladen voor wie Richardson werkte.
Het is iets wat Sara Ziff nog steeds dwarszit. "Machtige mensen dwingen je om fotografen te ontmoeten voor een professionele opdracht. Maar eenmaal aangekomen blijk je seksuele handelingen te moeten doen. Op zo'n moment, omringd door mensen die veel macht hebben over je carrière, is het heel moeilijk om nee te zeggen."
Dat topmensen in de modewereld hiermee aanranding en ander machtsmisbruik jarenlang hebben genormaliseerd, vindt Ziff onverteerbaar. "Het is frustrerend dat niet alleen onze bezorgdheid is weggewuifd, maar dat we zelfs tegenstand ondervinden van machtige types in het wereldje, die ons werk proberen ongedaan te maken."
Met dat werk doelt Ziff op de acties van Model Alliance: een soort vakbond voor modellen die ze in 2012 heeft opgericht om de vaak jonge meiden en jongens beter te beschermen. Een probleem is bijvoorbeeld dat modellen juridisch vaak gezien worden als eenmansbedrijfjes, ook al vallen ze vaak onder een management of modellenbureau.
Maar die bureaus kunnen zich via een maas in de wet beroepen op een clausule die hun rol feitelijk terugbrengt tot die van adviseur. In het geval van bijvoorbeeld een aanranding tijdens een fotoshoot, heeft het modellenbureau als adviseur geen aansprakelijkheid.
"Dit is een cultuur in een industrie die afhankelijk is van jonge meiden, maar ze zijn inwisselbaar en worden op deze manier het zwijgen opgelegd. Iedereen, of ze nou fotograaf zijn of manager, moet verantwoordelijk worden gemaakt voor het misbruik van een model."
Die verandering komt mogelijk volgend jaar al. In samenwerking met Model Alliance heeft New York parlementslid Nily Rozic deze week een wetsvoorstel ingediend. "Die moet bureaus niet alleen meer aansprakelijk maken voor de modellen die ze uitzenden", legt Rozic uit, "maar verplicht ze ook om modellen te informeren over de bescherming die ze genieten onder de Mensenrechtenwet van de staat New York."
Het voorstel zal mogelijk in januari in stemming worden gebracht, als de staatsassemblee bijeenkomt. "Zoveel meiden bedanken ons en willen weten hoe ze kunnen helpen", zegt Sara Ziff. "We moeten meer doen dan een hashtag alleen. We moeten onze woede omzetten in beleid, zodat we een blijvende impact kunnen hebben op deze sector."
Toch wil Ziff niet naïef zijn. "Ik verwacht nog veel weerstand van binnenuit. Zoals ze al jaren tegen ons lobbyen."
Een overwinning lijkt al wel binnen. Terry Richardson is in grote problemen. Mediabedrijf Condé Nast, uitgever van invloedrijke mode- en lifestylemagazines als Vogue, GQ en Vanity Fair, heeft alle samenwerking met de fotograaf opgezegd. En ook modebedrijven Valentino, Bulgari en Diesel willen niet meer met hem in zee.
