Wat merken wij ervan dat de ECB de geldpers zachter zet?
De geldpersen van de Europese Centrale Bank (ECB) gaan vanaf januari minder hard draaien. Tot en met september 2018 wordt er nog eens voor 270 miljard euro aan staatsobligaties en bedrijfsobligaties opgekocht, de helft minder dan het huidige tempo. De halvering is de opmaat naar het volledig stopzetten van het opkoopprogramma.
De ECB wil daarvoor echter geen einddatum noemen en is ook niet van plan plots te stoppen. De centrale bank is bang dat met de aankondiging van een harde stop de financiële markten opgeschrikt worden. De mogelijkheid om er als dat nodig wordt gevonden langer mee door te gaan en meer op te kopen wordt zelfs nadrukkelijk open gehouden.
Volgens bankpresident Mario Draghi was daarover in het ECB-bestuur geen eensgezindheid en wilde een klein deel wel een einddatum.
Rente
Het besluit om minder obligaties te gaan opkopen, kwam niet als een verrassing. Onder economen en ECB-watchers was consensus dat de ECB zou besluiten tot een langzame afbouw. "Een stille aftocht via de achterdeur", zegt ING-econoom Carsten Brzeski.
Met het vooruitzicht op nog eens 270 miljard euro extra stegen de koersen op de aandelenbeurzen en daalden de rentes op de obligatiemarkten.
Langzamerhand gaat de rente een beetje stijgen en daar kunnen mensen die lenen wat nadeel van hebben.
Voor consumenten en bedrijven verandert er vooralsnog ook niet veel. De ECB gaat voorlopig door met het verzadigen van de economie met goedkoop geld en dat drukt de rente op de geld- en kapitaalmarkten. De hypotheekrente zal daarom voorlopig ook niet veel veranderen en laag blijven. In de loop van 2018 zullen rentes wellicht wat gaan oplopen naarmate het moment dichterbij komt dat de geldpersen helemaal stilvallen.
"Langzamerhand gaat de rente een beetje stijgen en daar kunnen mensen die lenen wat nadeel van hebben. Huizenbezitters met hypotheken of bedrijven die lenen, bijvoorbeeld. Aan de andere kant kunnen mensen er ook weer wat voordeel van hebben via de spaarrekening of het pensioen", zegt ING-hoofdeconoom Marieke Blom.
In totaal zal de ECB eind september 2018 voor circa 2550 miljard euro in de economie gepompt hebben.
De kans op een nieuwe financiële crisis of een diepe recessie wordt groter.
Goed of slecht besluit?
Economen zijn verdeeld over de vraag of de ECB moet stoppen of niet, of dat al veel eerder had moeten doen. "Het is goed nieuws dat de ECB de voet van het gaspedaal haalt want dat betekent dat de ECB denkt dat de Europese economie met minder steun toe kan", aldus Blom.
Bij critici bestaat de vrees dat dat al die miljarden de economie verzieken en het besef van risico's en prijzen vertroebelt. "Het risico neemt toe dat de ECB de rente te laat weer naar een normaal niveau brengt waardoor de kans op een nieuwe financiële crisis of een diepe recessie groter is", moppert econoom en oud-DNB-directeur Lex Hoogduin.
"Overheden moedig je zo aan structurele hervormingen uit te stellen en je houdt met dat goedkope geld zombie-bedrijven in stand die echte groei in de weg staan."
