Wat doe je als een school door een schutter wordt binnengedrongen? Op dat scenario trainde de politie dinsdagavond op de NHL Hogeschool in Leeuwarden. Bij de training deden studenten Integrale Veiligheid mee als figuranten: zij speelden aanvallers, slachtoffers en omstanders, en observeerden of de politie het allemaal goed aanpakte.
Marcio Pat (21) was een van de observerende studenten. "Het was een realistisch scenario: de figuranten moesten voor zo veel mogelijk chaos zorgen. Ze verscholen zich onder tafels en achter de agenten. Net als je bij een echte aanval zou doen."
Het werd de politie in ieder geval niet gemakkelijk gemaakt, zegt Marcio. "Je zag ook bij beide groepen, de agenten en de studenten, dat het in het begin wat wennen was. Maar het ging steeds beter."
De training was volgens Ron Reinds van de politie Noord Nederland niet specifiek gericht op school shootings. "We trainen dit soort scenario's vaak op speciale trainingslocaties. Maar het is goed voor de agenten om te trainen op een locatie die in het echt ook kan voorkomen. In dit geval dus een gebouw waar veel burgers zijn."
De politie weet nu dus wat er moet gebeuren, maar wat moet je nou zelf doen als er ooit een schutter je hogeschool binnendringt? "Ten eerste moeten scholen en andere instellingen zich hierop voorbereiden", zegt risicoadviseur Michiel de Weger.
"Er moet een draaiboek zijn. Ook moet je het gebouw erop inrichten: je hebt winst als je iemand ziet aankomen. Zorg dus voor sterke deuren, en zorg ervoor dat je delen van het gebouw kan afsluiten."
Vluchten of verstoppen?
Als je weet waar een aanvaller het gebouw binnenkomt, kun je volgens De Weger het best vluchten. "Als de beveiliging weet waar de schutter is, moet dat worden gecommuniceerd, zodat de rest van de mensen in het gebouw kan vluchten. Als je geen instructies hebt gekregen, verschuil je dan, anders ren je misschien naar de aanvaller toe."
Als je vlucht, laat dan je bezittingen liggen, en verlaat meteen het gebouw aan de kant waar de aanvaller niet is. "Spullen zijn niet belangrijk. Probeer als het mogelijk is wel anderen te helpen."
Als vluchten geen optie is, verschuil je dan uit het zicht. In het geval van een school shooting of een soortgelijke aanval zal een schutter door de gang lopen, op zoek naar leerlingen. Ga dus in de hoek van een lokaal zitten, achter een muur waar geen kogels doorheen kunnen.
"Een tafel houdt geen kogels tegen, maar kan wel nuttig zijn als je daardoor uit het zicht blijft. Doe rolluiken dicht, en het licht uit. Zo kan een aanvaller niet zien of er mensen aanwezig zijn."
Tegen een vuurwapen begin je niks.
De aanvaller confronteren is volgens De Weger in veel gevallen een slecht idee. "Als hij of zij een vuurwapen heeft, heb je gewoon weinig kans. Als het een mes is, heb je met drie of vier mensen een goeie kans om hem of haar te overmeesteren. Houd afstand met bijvoorbeeld tafels of stokken. Maar tegen een vuurwapen begin je niks."
"Als de politie aanwezig is, moet die overleggen met degene die dan in het gebouw de leiding heeft. Je hebt meer kans als je chaos voorkomt."
Volgens De Weger zijn veel scholen en organisaties bezig met dit soort crisisscenario's. Ook de woordvoerder van de politie Noord Nederland zegt dat dit soort trainingen vaker zullen worden gedaan.
Student Marcio vindt dat een goede zaak. "In zulke situaties moet heel snel goed worden ingegrepen. Dan moet de samenwerking tussen hulpverleners dus goed getraind zijn."