Kabinet mag MH17-documenten geheim houden

Het ministerie van Veiligheid en Justitie mag de verslagen van de vergaderingen die ministers hielden rond de ramp met vlucht MH17 geheimhouden. De Raad van State heeft dat bepaald in een zaak die was aangespannen door de NOS, RTL en de Volkskrant.

De Raad van State vindt dat geheimhouding door het kabinet, eenheid van regeringsbeleid en de gevoelige aard van de onderwerpen zwaarder wegen dan het belang van openbaarmaking. Daarmee is een eerdere uitspraak van een lagere rechtbank vernietigd.

Wob-verzoek

NOS, RTL en de Volkskrant dienden in het najaar van 2014 los van elkaar verzoeken in op basis van de Wet openbaarheid van bestuur. Er werd gevraagd om openbaarmaking van de verslagen van de ministeriële en ambtelijke commissies die zich bezighielden met MH17. De redacties wilden hiermee het kabinetsbeleid na de ramp kunnen reconstrueren. Vlucht MH17 werd op 17 juli 2014 neergeschoten boven Oost-Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven.

In de loop van 2015 werd duidelijk dat het ministerie van Veiligheid en Justitie weigerde veel documenten openbaar te maken. Van documenten die wel werden vrijgegeven, waren hele stukken onleesbaar gemaakt.

Rechtszaak

Daarop stapten de redacties naar de rechter. De rechtszaak leidde er toe dat wel de ambtelijke stukken grotendeels werden vrijgegeven, maar niet de notulen van de ministers. De Raad van State - het hoogste rechtsorgaan in dit soort zaken - kiest nu de kant van het kabinet. Dat bepleitte met succes dat ministers vrijelijk met elkaar moeten kunnen overleggen, zonder bang te hoeven zijn dat hun uitspraken openbaar worden.

Baanbrekend

De uitspraak is een tegenvaller voor de betrokken media. NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff: "We hadden erop gerekend dat het ministerie de stukken onderdeel voor onderdeel had moeten beoordelen, maar zelfs dat hoeft niet. Dat is een teleurstelling".

Toch spreekt advocaat Jan van der Grinten van een baanbrekende uitspraak. "De drie media krijgen op een belangrijk principieel punt gelijk. De Raad van State erkent voor het eerst dat journalisten in bijzondere gevallen met een beroep op het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (artikel 10, het recht om inlichtingen te ontvangen) de Wob opzij kunnen zetten".

NOS, RTL en de Volkskrant bekijken komende weken of het zinvol is om de zaak aan het Europese Hof voor te leggen.