Vragen en antwoorden: over neutronensterren, zwaartekrachtgolven en goud

"Dit is de mooiste ontdekking ever!", zegt sterrenkundejournalist Govert Schilling over de waarneming van een botsing van twee neutronensterren. Wetenschappers hebben zo'n botsing voor het eerst waargenomen door gebruik te maken van zwaartekrachtgolven en telescopen. Vandaag werd de ontdekking bekendgemaakt.

Schilling beantwoordde vanmiddag live op Facebook jullie vragen over de ontdekking.

Wat hebben we aan deze waarneming?

We gaan door deze waarneming veel meer leren over de relativiteitstheorie van Albert Einstein. Hij voorspelde dit honderd jaar geleden al. We gaan meer leren over de neutronensterren, dat zijn bizarre objecten in het heelal. Ook gaan we ontdekken waar de zware elementen in ons heelal vandaan komen. Bijvoorbeeld het edelmetaal in je sieraden. Neem het goud, dat is ontstaan bij neutronensterren-botsingen.

Wat is een neutronenster?

Neem eerst even de zon, honderd keer zo groot als de aarde en vele malen zwaarder. Er zijn sterren die nog groter en zwaarder zijn dan dat. Als die grote sterren aan het einde van hun leven komen, spatten ze uit elkaar, maar de kern van die ster stort juist in elkaar. Je houdt dan een bolletje over waar kerndeeltjes stijf op elkaar zitten: de neutronenster. Die ster is niet groter dan een kilometer of twintig in doorsnede, maar zwaarder dan de zon. Een kubieke millimeter neutronenster weegt honderdduizend ton.

Geeft deze nieuwe info ook een nieuwe kijk op ontstaan van de aarde?

"Het geeft niet zozeer een andere kijk op ons ontstaan, maar wel op de herkomst van de elementen op aarde, zoals goud en uranium. Al het uranium op aarde komt uit een botsing van neutronensterren."

Wat houdt dit fenomeen in voor onze planeet? Kunnen de golven schadelijk zijn voor ons?

"Alleen als je heel dichtbij bent kan zo'n botsing schadelijk zijn. Dan worden je moleculen uit elkaar gerukt. Dat is dus niet aan de hand, want de botsing is op 130 miljoen lichtjaar afstand waargenomen."

Er is veel goud gevormd, kunnen we de gevormde stoffen deze kant op halen?

"Nee, er is veel goud ontstaan bij deze botsing, maar goudzoekers hoeven er niet heen, want het vliegt met twintig tot dertig procent van de lichtsnelheid langs je heen. Dat kan je niet vangen. Het vliegt door het heelal als gas-atomen. Het zal nog enorm lang duren voordat het weer een vaste vorm aanneemt."

Kunnen we op gegeven moment de oerknal waarnemen?

"Dat is het hoofddoel van dit onderzoek. Vlak na de oerknal zijn er zwaartekrachtgolven ontstaan, maar die hebben nu een onwaarschijnlijke lange golflengte. Met de apparatuur die we nu hebben zijn die niet waar te nemen, maar er zijn technieken in ontwikkeling om dat uiteindelijk toch te kunnen".