Anne Faber was de laatste dagen iedereens dochter, zus of vriendin

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Hoe kan je zoveel verdriet voelen voor iemand die je niet kent? Veel mensen stellen zich deze vraag na het nieuws dat Anne Faber om het leven is gekomen. Twee weken lang hield Nederland, samen met Annes familieleden en vrienden, de adem in tijdens de zoektocht naar de 25-jarige Utrechtse vrouw. Veel ouders hadden een brok in hun keel en jonge vrouwen waren voorzichtiger op straat.

Anne was de laatste dagen even iedereens dochter, zus of vriendin. Dat is te merken aan de emotionele reacties die binnenkomen op haar dood. "Iedereen voelt zich betrokken omdat ze zich met de situatie kunnen identificeren", vertelt klinisch psycholoog en orthopedagoog Mariken Spuij. "Jonge vrouwen kunnen zich deels inleven hoe het voor Anne moet zijn geweest, en ouderen kunnen zich daarnaast ook inleven in de emoties van de ouders."

Op sociale media worden veel gedichten over het verlies van Anne gedeeld. Het AD vroeg aan Tommy Wieringa om iets te schrijven. "We zijn voorzichtig met onze dochters. We fietsen met ze naar school", begint de tekst. "We zijn voorzichtig met onze dochters, maar ze groeien bij je vandaan. (...) Ze willen vrij zijn en onbezorgd. Zo moeten ze door de wereld kunnen fietsen, en schuilen voor de regen zonder dat iemand met duisternis in zijn hoofd ze opwacht."

Met dezelfde zin sluit Wieringa ook af. "We zijn voorzichtig met onze dochters. Wees voorzichtig met onze dochters." De tekst maakt veel los. Veel mensen herkennen zich in de tekst.

Ook cabaretier en acteur Peter Heerschop besprak de kwestie in zijn column Lieve Marianne op Radio 538. Heerschop beschreef hoe hij afgelopen week met zijn 22-jarige dochter naar huis fietste en besloot het laatste stuk haar niet alleen te laten fietsen. "Want sommig nieuws gaat toch onder de huid zitten."

Hij zei enorm mee te leven met de familie en Annes vriend. "Ik voel me nog vader, nog veel meer vader", sloot Heerschop zijn column af. Ook deze tekst krijgt veel positieve reacties.

De vermissingszaak van Anne heeft een collectieve shockervaring gecreëerd in Nederland, zegt Spuij. "Dit verhaal verandert ons wereldbeeld. Je verwacht niet dat je bij een fietstocht opeens zo'n meneer uit een psychiatrische kliniek tegen het lijf loopt. Je denkt dat je dergelijke patiënten niet zomaar tegen zult komen, maar dat blijkt nu anders te zijn. Dat zorgt voor angst en boosheid."

Die gevoelens uitten we jaren geleden veel minder, legt Spuij uit. "Heftige emoties delen we nu meer. Daar zullen sociale media ook een rol in spelen. Je voelt je sneller betrokken bij een dergelijke grote gebeurtenis. Je wil mee zoeken, je maakt je zorgen. Je eigen gevoel van veiligheid wordt ook beïnvloed. Wat er bij Anne is gebeurd, kan ook bij jou en mij gebeuren."

Joyce Brekelmans van Joop.nl verwoordde dat gevoel in een column. "Met Anne Faber is ook mijn gevoel van veiligheid vermoord", schrijft ze. "Je bent als vrouw in Nederland veilig, totdat je het niet meer bent. En wanneer dat is kan niemand zeggen. "

In een opinie-artikel op de website van BNNVARA is redacteur Meredith Greer vooral kritisch op de maatschappelijke reflex om seksuele intimidatie en seksueel geweld door mannen te vergoelijken en de schuld bij vrouwen te leggen. De tekst schreef ze vanuit het perspectief van mensen die zulk gedrag goedpraten. Of het nu gaat om Donald Trump, Harvey Weinstein of de discussie over de Vlaamse schrijfster Griet Op de Beeck.

"Al dat gezeur over vrouwen die zich niet veilig voelen, altijd weer die slachtofferrol", schrijft ze sarcastisch. "Dan had ze maar niet in haar eentje moeten gaan fietsen in de regen." Ook het artikel van Greer kreeg vele honderden reacties.

De Dichter des Vaderlands, Ester Naomi Perquin, maakte een gedicht over Anne in het NRC. "Haar gezicht hebben we gezien. Haar gezicht in het vergelende zwartwit van de krant, op koele schermen waarop straks weer een autorace, een hond die kunstjes doet, iemand die insecten eet", schrijft Perquin.

"Ook een vreemde breekt, een vreemde snakt naar adem, een land vol onvermoede vreemden zit verbeten naar het nieuws te staren."

Kaars voor Anne

Op de Facebookgroep die een paar weken geleden werd opgezet om te helpen bij de zoektocht naar Anne zijn ook meerdere berichten gedeeld. Een van de berichten is een bewerkte foto van Anne met een kaars ernaast, met de tekst: "Ter nagedachtenis aan Anne vragen wij Nederland deze brandende kaars massaal delen." De foto is bijna 215.000 keer gedeeld en heeft duizenden reacties en likes.

Maar niet alleen woorden, ook daden komen voorbij. Zo wil de Utrechtse Stephanie van Elmpt over twee weken een statement maken door met anderen de route te gaan fietsen die Anne fietste. "Iemand die ik eigenlijk niet ken, maar dit gaat me zo aan het hart. Een vrouw, zo jong, aan het begin van haar leven, overleden", schrijft Van Elmpt op Facebook. "Laten we fietsen voor Anne, laten zien dat we haar familie en vrienden steunen."

Van Elmpt wil voorkomen dat mensen bang worden. Meer dan 60 mensen hebben inmiddels aangegeven mee te willen fietsen.

En een moeder van drie dochters heeft een petitie opgezet waarin onderzoek naar het "falend rechtssysteem in de zaak van Michael P." wordt geëist. De petitie is al meer dan 100.000 keer getekend.

"Het verhaal raakt ons zo. Het appelleert aan onze grootste angst: dit ook meemaken", sluit Spuij af.