Koningspaar bezoekt wat eens 'grimmigste plek van Lissabon' was

• Jurjen Boekraad

  redacteur Online

"Intendente is de buurt waar ik geboren ben. Dit is waar mijn hart leeft", zegt Júlio Cunha tegen koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Het koningspaar zit aan tafel met de oude kapper en een aantal andere inwoners van de oude volkswijk in het centrum van Lissabon.

Mevrouw Freire is er. Zij bestiert de buurtkeuken waar iedereen kan komen koken. Het verbindt mensen, zegt ze. "Eten is een universele taal. Als je iets proeft, opent je geest." Mevrouw Victorino ook, die toneelstukken over en met mensen uit de wijk heeft opgevoerd. Zelfs de bij iedereen bekende schizofrene buurtbewoner deed mee. En mevrouw Fernandes, die ervoor zorgt dat de karakteristieke betegelde gevels van de monumentale panden op de juiste manier worden gerestaureerd - en de tegels niet worden gestolen en op vlooienmarkten doorverkocht aan toeristen.

Na ontmoetingen met de president, de parlementsvoorzitter en de burgemeester hadden Willem-Alexander en Máxima een deel van de eerste dag van hun staatsbezoek ingeruimd voor een rondleiding door de buurten Mouraria en Intendente. Het zijn achterstandswijken waar de laatste jaren veel in is geïnvesteerd om de leefbaarheid te verbeteren.

Het koninklijk paar keek uit naar het bezoek, zei koning Willem-Alexander eerder op de dag. Hij was vooral benieuwd wat de bewoners van alle nieuwe ontwikkelingen denken.

Kapper Cunha vindt dat de buurt er flink op is vooruitgegaan. Hij werkt in de winkel die zijn grootvader meer dan een eeuw geleden begon. Het is eigenlijk meer dan een kapperszaak, buurtbewoners komen er om een praatje te maken of de krant te lezen.

"Intendente heeft altijd periodes van pieken en dalen gekend", zegt hij. "Nu is het perfect, ik wil dat het zo blijft."

Bij de wandeling door de buurt kreeg het koningspaar uitleg van Marta Silva. Zij is oprichter van Largo das Residências, een oude tegeltjesfabriek waarin tot een paar jaar geleden een bordeel was gevestigd. Inmiddels is het een cultureel centrum met daarbij een goedlopend hotel, café, platenwinkel en fietsenmaker.

Op het plein waaraan Largo das Residências ligt, zitten nu ook andere horecagelegenheden. Het centrum was in 2011 een pionier op een plek waar je tot dan struikelde over de junks.

"Zes jaar geleden begon hier een groot stadsvernieuwingsproject", vertelt Marta Silva. "Daarvoor was Intendente een van de grimmigste plekken in het centrum van Lissabon. De drugshandel en prostitutie brachten veel andere criminaliteit met zich mee."

Ze zag het als haar taak om in die wijkverbetering de menselijke maat niet uit het oog te verliezen. "We wisten dat de buurt snel zou veranderen doordat mensen uit andere delen van Lissabon hiernaartoe zouden verhuizen en panden zouden kopen." Ook het toerisme nam flink toe.

Volgens Silva komt dat ook elders in Europa en dus ook in Nederland voor. Het recept voor een succesvolle transformatie is om de buurt actief erbij te betrekken, zegt ze. "De mensen die hier wonen en werken maken de wijk wat hij is. Wij zorgen ervoor dat de politiek ook naar hun wensen luistert."