Kankercellen kunnen verslaafd raken en dat kan je uitbuiten

Kankercellen kunnen verslaafd raken aan de medicijnen die juist zijn bedoeld om ze uit te roeien. Onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek hebben achterhaald hoe die verslaving ontstaat én hoe dit kan worden uitgebuit.

Met de opgedane kennis kan de bestrijding van kanker opnieuw wat worden verbeterd. De onderzoeksresultaten zijn deze week gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Het is een bekend probleem voor de medische wereld: kankercellen die resistent worden voor medicijnen, waardoor behandelingen niet meer effectief zijn.

"Tumorcellen zijn heel flexibel", zegt onderzoeksleider Daniël Peeper. "Ze beschikken over meerdere 'elektronische circuits' waar ze tussen kunnen schakelen. Als een medicijn één circuit bestrijdt, schakelen ze over op een ander circuit en groeien ze toch door."

Achilleshiel

Voor die resistentie betalen tumoren een hoge prijs. Sommige kankercellen raken verslaafd aan medicijnen en graven daarmee hun eigen graf. "Zo'n resistente kankercel is als het ware een motor die heel hard moet draaien om tegenwicht te bieden aan het medicijn."

Plotseling compleet stoppen met medicijnen (cold turkey) verstoort dit proces. Gevolg: de cel blaast zichzelf als het ware op. "Het is net als bij twee teams die aan het touwtrekken zijn. Als één team loslaat, valt de andere groep om", legt Peeper uit."Dat tumoren verslaafd kunnen raken, was al bekend, maar niemand wist hoe het precies werkte. Dat mechanisme hebben we nu opgehelderd."

Nekslag

Toch betekent dit niet dat tumoren met resistente cellen uit te roeien zijn door plotsklaps met een behandeling te stoppen. "Daarvoor is kanker veel te ingewikkeld. Vergelijk een tumor met een bak vol gekleurde kauwgomballen. Als je 99 procent van de kleuren een genadeklap weet te geven, weet één kleur alsnog te overleven."

Zijn team adviseert het cold-turkey stoppen met medicijnen direct te laten volgen door een tweede behandeling. "Op deze manier kunnen we proberen ook die laatste overlevende cellen de nekslag toe te dienen."