Nobelprijs Natuurkunde voor onderzoek zwaartekrachtgolven
De Nobelprijs voor Natuurkunde is toegekend aan de Amerikanen Rainer Weiss, Barry Barish en Kip Thorne. Ze waren twee jaar geleden betrokken bij de baanbrekende waarneming van zwaartekrachtgolven, een fenomeen dat Albert Einstein honderd jaar geleden bedacht maar dat nooit kon worden gemeten.
De winnaars krijgen een bedrag van 9 miljoen Zweedse kroon, oftewel bijna 940.000 euro. De ene helft gaat naar Weiss, de andere helft moeten Barish en Thorne delen.
Ruimtetijd
De zwaartekrachtgolven in de relativiteitstheorie van Einstein komen voort uit het idee dat ruimte en tijd één geheel vormen, ruimtetijd. Als twee zwarte gaten samengaan, kan die ruimtetijd gaan trillen, redeneerde Einstein.
Thorne en Weiss kwamen in de jaren 70 met een techniek waarmee die golven zouden kunnen worden gemeten, Barish perfectioneerde de techniek. In 2015 leidde dat tot de eerste meting van zo'n golf.
Nog onduidelijk is wat precies de praktische toepassingen van de ontdekking zullen zijn, maar de wetenschappelijke wereld is het erover eens dat voortaan op een heel nieuwe manier naar het heelal wordt gekeken. Het Nobelprijscomité in Stockholm spreekt van een ontdekking die de wereld heeft geschokt.
"Dit is iets heel nieuws en anders, dat werelden opent die tot nu toe onbekend waren", staat in het juryrapport. "Een rijkdom aan nieuwe ontdekkingen staat ons te wachten."
Thorne, een van de gelauwerde wetenschappers, spreekt van "een overwinning voor de mensheid als geheel." Volgens hem zullen de zwaartekrachtgolven de komende eeuwen een krachtig middel vormen om het heelal te onderzoeken.
Topologie
Vorig jaar ging de Nobelprijs voor Natuurkunde naar drie Britse wetenschappers. Ze werden gelauwerd voor hun onderzoek naar topologische faseovergangen van materie.
Het is de tweede Nobelprijs die deze week is toegekend. Gisteren werden drie Amerikaanse slaapritme-onderzoekers geëerd met de Nobelprijs voor Geneeskunde. De komende dagen volgen de andere categorieën.