'Kans steeds groter dat cold case Anne Frank wordt opgelost'

• Ewoud Kieviet

  redacteur Online

Wie heeft Anne Frank verraden? Een team van 20 internationale experts onder leiding van oud-FBI-agent Vincent Pankoke probeert met big data die vraag te beantwoorden. En de voortekenen zijn goed: "De eerste resultaten in het vooronderzoek zijn boven alle verwachtingen", zegt initiator Thijs Bayens.

Het idee ontstond zo'n acht maanden geleden, vertelt filmmaker Bayens. "Ik besefte opeens dat deze zaak nooit is opgelost. Terwijl Anne Frank een persoon is die zoveel mensen na aan het hart ligt." In de weken daarna werd een cold caseteam samengesteld met 20 internationale experts en werd er contact gelegd met onder meer het Holocaust Museum in New York en de Anne Frankstichting, die hun archieven ter beschikking stelden. In totaal werken nu 50 mensen aan de zaak.

"We zijn nu zes maanden bezig en hebben software ontwikkeld waar we alle data uit archieven kunnen inladen. Daarmee kunnen we snel verbanden leggen en bijvoorbeeld nieuwe links zoeken tussen personen", vertelt hij. Volgens Bayens speelt deze software een centrale rol in de opsporing. "Het is nog nooit geprobeerd om al die data samen te brengen. Ook is er nog nooit een internationaal cold caseteam op de zaak Anne Frank gezet. Dat maakt deze samenwerking uniek."

Zaak oplossen

"Ik acht de kans steeds groter dat het lukt om de zaak op te lossen. We zijn nu nog bezig met het vooronderzoek, maar de resultaten zijn boven alle verwachtingen." Zo zijn er belangrijke nazi-documenten gevonden in CIA-archieven die 73 jaar kwijt waren, vertelt de filmmaker. "Ook hebben we nieuwe verbanden kunnen aantonen tussen figuren rond de familie Frank en is er een lijst informanten van de Gestapo in Amsterdam gevonden."

De uitkomsten worden op 4 augustus 2019 gepresenteerd. "Dan is het 75 jaar geleden dat Anne Frank met haar familie werd gearresteerd. Een mooie streefdatum om de helderheid te bieden", vindt Bayens. Het hele project wordt ook gefilmd en na die datum vertoond.

De Anne Frank Stichting kwam vorig jaar met onderzoek, waaruit naar voren kwam dat het meisje mogelijk niet is verraden. Het Achterhuis waar de familie verbleef zou mogelijk zijn binnengevallen, omdat er sprake was van illegale arbeid en binnenhandel in het pand. Bij hun onderzoek zijn agenten mogelijk bij toeval op de onderduikers gestuit.

Geen vervolging

Hij benadrukt dat het team niet uit is op vervolging of arrestaties. "We willen vooral de zaak oplossen en kunnen zeggen: zo is het gegaan."