Irak en Turkije dreigen Iraakse Koerden met ingrijpen

Twee dagen na het Koerdische referendum over onafhankelijkheid dreigt het conflict tussen Irak en de Koerdische autonome regio in Noord-Irak te escaleren. Het Iraakse parlement heeft premier Abadi opgeroepen troepen te sturen naar de Koerdische regio Kirkuk, waar de olievelden van Noord-Irak liggen. De Iraakse volksvertegenwoordiging in Bagdad wil dat het Iraakse leger de olievelden overneemt.

Kirkuk is een gemengd gebied, waar ook veel Arabieren wonen. De stad en de regio werden in 2014 ingenomen door Koerdische strijders, waarmee ze voorkwamen dat ze in handen vielen van IS. De Koerdische autonome regio beschouwt Kirkuk als een Koerdisch gebied en liet er maandag ook stemmen over onafhankelijkheid.

Luchthavens

Abadi riep de Koerden in het Iraakse parlement op de uitkomst van het referendum ongeldig te verklaren. De officiële uitslag is nog niet bekendgemaakt, maar de Koerdische leider Barzani zei gisteren al dat de Koerden voor onafhankelijkheid hebben gestemd.

Abadi "gelastte" de Koerden de controle over de oliestad Kirkuk en over de luchthavens in hun regio over te dragen aan de regering van Bagdad. Als ze de luchthavens niet voor vrijdag afstaan, zal Bagdad het vliegverkeer met de regio stilleggen.

De nationale luchtvaartmaatschappijen van Libanon en Irak staken vrijdag hun vluchten op Erbil, de hoofdstad van de Koerdische autonome regio in Irak. Ze doen dat op verzoek van Irak. Iran legde het luchtverkeer met Iraaks Koerdistan zondag al stil.

Turkije

Het Turkse leger oefende vandaag bij de grens met Iraaks Koerdistan. Vrijdag dreigde president Erdogan met militair ingrijpen en was er overleg tussen de Turkse en Iraakse legertop.

Gisteren dreigde Erdogan Iraaks Koerdistan met een blokkade en hij voorspelde dat de Koerden daardoor honger zullen lijden. De Turkse minister van Handel zei vandaag dat de grens nog open is, maar dat dit niet betekent dat dat zo zal blijven. Nu al passeren volgens hem minder vrachtwagens de grens. Hij zei dat Turkije de rest van Irak kan blijven bevoorraden via de lucht of de zee.

Turkije is voor de Koerden in Irak de belangrijkste verbinding met de buitenwereld. Iraaks Koerdistan exporteert bijvoorbeeld zijn olie via een Turkse oliepijplijn en importeert voor bijna 9 miljard dollar aan Turkse goederen.

Dialoog

Barzani heeft Irak opgeroepen in plaats van te dreigen een serieus gesprek aan te gaan, maar Bagdad heeft onderhandelingen over de Koerdische onafhankelijkheid uitgesloten. Abadi zegt dat hij geen dialoog wil over het "ongrondwettige" referendum.

Ook internationaal wordt het referendum afgekeurd. De EU en de VS vrezen dat het uitroepen van een onafhankelijke Koerdische staat leidt tot een nieuwe crisis en nog meer chaos in het Midden-Oosten. Alleen Israël staat achter de Koerdische onafhankelijkheid.

Rusland

Ook Rusland ziet misschien wel heil in een onafhankelijk Koerdistan. Rusland heeft de Koerden niet opgeroepen om af te zien van het referendum en Moskou heeft de Koerden miljardeninvesteringen beloofd.

Vandaag riep het Kremlin Irak en de Koerden op af te zien van stappen die kunnen leiden tot instabiliteit in het Midden-Oosten en te kijken hoe ze hun geschillen kunnen oplossen met behoud van één Iraakse staat. Moskou zegt de nationale ambities van de Koerden te respecteren, maar de voorkeur te geven aan het behoud van Irak.

Ottomaanse rijk

Aan het referendum deden 3,3 miljoen van de 4,5 miljoen kiesgerechtigde Koerden mee. In het Midden-Oosten wonen zo'n 30 miljoen Koerden, verspreid over Zuidoost-Turkije, Noord-Irak en delen van Syrië en Iran. Anders dan andere volkeren uit het voormalige Ottomaanse rijk hebben ze nooit een eigen staat gekregen. Na de val van het regime van Saddam Hussein kregen de Koerden in Noord-Irak wel zelfbestuur.