Ruimte in de ether voor 5G gaat onder de hamer
Voor bestaande 4G- en nieuwe 5G-netwerken worden eind 2019 flink wat frequenties geveild. Het gaat deels om frequenties die nu nog niet worden gebruikt voor mobiel internet.
De frequenties kunnen voor twintig jaar worden afgekocht; dat is relatief lang. "Vijftien jaar was tot nu toe gebruikelijk", zegt Erik Fledderus, hoogleraar aan de TU Eindhoven. Daar staat tegenover dat providers verplicht zijn om ervoor te zorgen dat er ook in dunbevolkte gebieden bereik is.
Providers betalen de overheid geld voor het recht om mobiele frequenties voor een bepaalde tijd te kunnen gebruiken. Hoeveel de overheid hoopt op te halen met de nieuwe veiling is nog niet bekend. Eerdere frequentieveilingen brachten miljarden op, behalve de veiling van de 2,6 GHz-band in 2010, die 'slechts' 2,6 miljoen euro in het laatje bracht.
Defensie en ruimtevaart
Een deel van de te veilen frequenties, in de zogenoemde 2100 MHz-band, wordt nu al gebruikt door KPN en Vodafone. Maar ook de volledige 700 MHz- en 1400 MHz-band worden geveild.
De 700 MHz-band wordt nu gebruikt door Digitenne, een draadloze tv-dienst van KPN. De 1400 MHz-band wordt vooral gebruikt door Defensie en voor wetenschappelijk onderzoek.
Dat de frequenties voor twintig jaar worden verkocht, betekent wel dat providers nu een inschatting moeten maken over het nut van de frequenties in 2040. "Dat is niet te doen, dat is belachelijk", zegt Nico Baken van de TU Delft. "Wij als wetenschappers proberen vijf tot tien jaar vooruit te denken en zelfs dan worden we verrast."
Die mening deelt hoogleraar Peter Baltus van de TU Eindhoven. "Er verandert zo veel dat niemand een betrouwbare voorspelling kan geven", zegt hij.
"Maar het is wel voorspelbaar dat we dan veel meer spectrum gaan gebruiken", zegt Baltus. "Dus die investering is voor providers minder riskant dan het nu misschien lijkt."
Bovendien zijn de frequenties die worden geveild populair, omdat ze relatief laag in het radiospectrum zijn. "Daarmee hoeven de antennes niet zo lang te zijn en is de kans groot dat ze passen in draagbare apparaten." De kans is dus groot dat 5G-telefoons de gebruikte frequenties zullen ondersteunen.
Belemmering
Voor innovatie kan de veiling echter wel een belemmering zijn, zegt Fledderus. Nu is het mobiel internet, maar misschien zijn de frequenties over vijftien jaar wel heel ergens anders voor nodig. "We kunnen nu nog niet inschatten of de bedrijven die de zendruimte kopen, ook de bedrijven zijn die dat over vijftien jaar nodig hebben", zegt hij.
Het zou zomaar kunnen dat we tegen die tijd niet meer zelf een auto besturen, maar dat auto's ons automatisch naar het werk of het restaurant brengen. Daarvoor moeten zelfrijdende auto's wel met elkaar kunnen communiceren, om te bepalen wie er voorrang krijgt.
"Je zou dan misschien denken dat een autofabrikant zelf frequenties in handen heeft, en niet afhankelijk is van een telecombedrijf", zegt Fledderus. "Datzelfde geldt ook voor slimme landbouw of onderzoeksdrones."
Vrije frequentieruimte
Baltus maakt zich bovendien zorgen om de zogeheten vrije frequentieruimte. Dat is de ruimte in de ether die niet voor bepaald gebruik gereserveerd is of alleen door bepaalde bedrijven mag worden gebruikt. Onder meer wifi maakt gebruik van dat vrije spectrum.
Volgens Baltus is de kans groot dat er een tekort ontstaat aan vrij spectrum. De overheid overwoog om het 2100 MHz-deel 'vrij' te maken, maar die band wordt nu toch geveild. "Terwijl we dat vrije spectrum naar verwachting steeds meer gaan gebruiken", zegt Baltus.
Ook Fledderus maakt zich daar zorgen over. "We moeten ervoor zorgen dat er vrije ruimte blijft", zegt hij. Die is onder meer belangrijk voor consumenten om apparaten met elkaar te kunnen laten communiceren, zonder dat ze daarvoor een abonnement hoeven af te sluiten bij een telecomprovider.
Het nieuwe kabinet gaat bekijken welke frequenties vrij zouden kunnen blijven.