Koopkracht: 82 procent gaat erop vooruit, bekijk jouw situatie

Van 18 procent van alle huishoudens blijft de koopkracht volgend jaar gelijk of gaat 'ie omlaag. Dat blijkt uit de prinsjesdagcijfers van het ministerie van Sociale Zaken. Wat er met jouw koopkracht gebeurt kun je bekijken met onderstaande tool van het Nibud.

Het Nibud zegt dat voor de meeste huishoudens de koopkracht nagenoeg gelijk blijft; de meeste koopkrachtverschillen liggen tussen de -0,5 procent en +0,5 procent.

De koopkrachtstijgingen zijn volgens het Nibud zo klein dat de meeste mensen er nauwelijks iets van zullen merken. Koopkrachtdalingen zijn er vooral bij AOW-gerechtigden met een aanvullend pensioen hoger dan 10.000 euro.

18 procent van de huishoudens gaat er dus op achteruit of blijft gelijk in koopkracht. Dat betekent dus dat 82 procent erop vooruit gaat volgend jaar.

Eerder zei minister Asscher van Sociale Zaken dat niemand erop achteruitgaat, doordat het demissionaire kabinet 425 miljoen uittrekt voor koopkrachtreparatie voor bepaalde groepen. En in de Troonrede zei de koning dat er geen groepen op achteruitgaan. Dat klopt ook als je kijkt naar bredere groepen, zoals 'alleenstaanden op het sociale minimum'. Want al deze groepen gaan er gemiddeld op vooruit, zie ook de tabel hieronder.

Maar binnen die verschillende groepen zijn er dus toch huishoudens die er niet op vooruitgaan. Voor de meesten van hen geldt dat hun koopkracht onveranderd blijft of net onder de nul uitkomt.

Meer dan 2 procent in de min

Volgens het ministerie gaat slechts 1 procent van de huishoudens er meer dan 2 procent op achteruit. Het gaat dan vooral om een groep mensen met een Wajong-uitkering, die wel deels zouden kunnen werken. Want hun uitkering gaat omlaag van 75 naar 70 procent van het minimumloon.

En er is een kleine groep gepensioneerden, die meer dan 2 procent koopkracht verliezen doordat hun aanvullende pensioen niet geïndexeerd wordt. Het gaat dan vooral om wat rijkere ouderen met een relatief groot aanvullend pensioen.

Ondanks de flinke economische groei krijgen we er niet veel koopkracht bij volgend jaar, gemiddeld 0,6 procent. En de grootste stijger is de alleenstaande ouder met minimumloon, die er 0,8 procent bij krijgt.

Bij al deze cijfers is natuurlijk geen rekening gehouden met nieuwe maatregelen voor volgend jaar waar een nieuw kabinet nog mee komt. Daardoor kunnen de koopkrachtcijfers over een paar weken weer veranderen.

Wat koop je nou voor zo'n koopkrachtplaatje?

Het is goed om te weten dat koopkrachtplaatjes lang niet alles zeggen over je financiële situatie in een bepaalde periode. Koopkrachtplaatjes zijn bedoeld om de effecten van kabinetsbeleid in kaart te brengen en bij de berekening gaat men er vanuit dat er in jouw leven verder niets verandert. Dat is natuurlijk niet de realiteit.

"Met name grote levensgebeurtenissen hebben veel invloed op de daadwerkelijke koopkracht van je huishouden", zegt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het Centraal Bureau voor de Statistiek. "Je gaat trouwen, scheiden, je krijgt promotie of een nieuwe baan en daardoor heb je meer of juist minder te besteden. Daar heeft kabinetsbeleid niets mee te maken."

Vooral mensen die een kind krijgen of met pensioen gaan zien hun koopkracht vaak behoorlijk dalen. "Je pensioenuitkering is meestal lager dan je laatst verdiende salaris. En jonge ouders gaan in veel gevallen minder uren werken om voor de kinderen te kunnen zorgen - daar komen de kosten van het opvoeden van een kind nog bij."

Een koopkrachtplaatje zegt bovendien niets over het geld dat je misschien achter de hand hebt. Het vermogen dat je op een spaarrekening hebt staan of dat vrijkomt wanneer je je beleggingen of je huis verkoopt, kun je natuurlijk ook gebruiken om aankopen te doen.