Zij plaatsten zich voor WK, maar gingen niet

Bert van Marwijk legde met Saudi-Arabië beslag op het felbegeerde ticket voor WK, maar donderdag bleek dat hij niet als bondscoach naar Rusland gaat. Opmerkelijk, maar historisch gezien zeker niet uniek.

Tal van trainers gingen Van Marwijk voor. Ook zij werden na een geslaagde kwalificatiereeks toch gedwongen de eindronde thuis voor de buis te bekijken. Zo waren er voor het WK van 2002 zelfs vijf trainers die hun werk niet konden afmaken. En de Nigeriaan Shuaibu Amodu overkwam het zelfs twee keer, in 2002 en 2010.

Saudi-Arabië: vijf keer naar WK, vier keer met andere coach

Saudi-Arabië heeft een reputatie hoog te houden wat betreft het ontslaan van coaches en Van Marwijk was dus gewaarschuwd. Slechts één van de vier voorgaande keren gingen de Saudi's ook naar het WK met de bondscoach die hen door de kwalificatiecyclus had geloodst.

In 1993 zorgde de Braziliaan José Cândido ('Candinho') voor het historische eerste WK-ticket, maar hij werd ontslagen omdat hij niet aanvallend genoeg speelde. Leo Beenhakker volgde hem op, maar Don Leo moest ook weer snel plaatsmaken.

Uiteindelijk leidde de Argentijn Jorge Solari Saudi-Arabië op het eindtoernooi in de Verenigde Staten. Na een nipte nederlaag tegen Oranje (2-1), een zege op Marokko (2-1) en 1-0 winst op België, dankzij een legendarische solo van Saeed Owairan, plaatste Saudi-Arabië zich voor de achtste finales.

Vier jaar later zorgde de Duitser Otto Pfister voor kwalificatie. Hij kreeg echter zijn congé na zijn klacht over bemoeienissen van de Saudische koninklijke familie. De Braziliaan Carlos Alberto Parreira ging naar de eindronde in Frankrijk, maar hij werd nog tijdens het toernooi ontslagen.

Mohammed Al-Kharashy nam de honneurs waar in het laatste groepsduel, waarin Saudi-Arabië met een 2-2 gelijkspel afscheid nam van het toernooi. Nasser Al-Johar mocht in 2002 wel zijn werk afmaken, nadat hij tijdens de kwalificatie Slobodan Santrac had opgevolgd.

In 2005 was de Argentijn Gabriel Calderón de voorlaatste bondscoach die zich met de Saudi's voor het WK plaatste. Enkele magere resultaten verder kon Calderón zijn koffers pakken. De Braziliaan Marcos Paquetá volgde hem op en strandde in Duitsland in de groepsfase.

2006: Advocaat profiteert van ontslag Bonfrère

Maar het zijn zeker niet alleen de Saudi's die bondscoaches van een WK-toernooi hebben beroofd. De Nederlander Jo Bonfrère moest dezelfde bittere pil slikken in Zuid-Korea. Nadat Guus Hiddink de Zuid-Koreanen tijdens het WK in hun eigen land in 2002 met het voetbalvirus had besmet, mocht Jo Bonfrère de daaropvolgende kwalificatiereeks voor het WK van 2006 voor zijn rekening nemen.

En Bonfrère deed wat van hem verwacht werd. Zuid-Korea plaatste zich voor de eindronde in Duitsland, maar de bondscoach kon maar op weinig waardering rekenen. De Limburger slaagde er nooit in de bijna goddelijke status van Hiddink te bereiken en toen de kritiek op zijn functioneren verder toenam, voelde hij zich gedwongen op te stappen.

Dick Advocaat volgde zijn landgenoot op en was met de Zuid-Koreanen actief op het WK van 2006 in Duitsland. Met vier punten in drie wedstrijden was de groepsfase het eindstation.

1990: sterspelers Oranje willen Libregts niet

Maar ook in Nederland zagen bondscoaches soms tot hun eigen verbazing de deur naar het WK dichtvallen. Thijs Libregts is wel het bekendste voorbeeld.

Met de gouden generatie die in 1988 onder leiding van Rinus Michels de Europese titel had veroverd, wist Libregts in de twee daaropvolgende jaren plaatsing voor het WK 1990 veilig te stellen. Maar van enige warmte tussen Libregts en de spelers bleek al tijdens de kwalificatiereeks geen sprake. De KNVB koos daarop de zijde van de spelers en ontsloeg Libregts.

Via de rechter probeerde Libregts zijn ontslag nog ongedaan te maken. Hij wilde zijn contract uitdienen en alsnog naar het WK in Italië. De rechter stelde de KNVB in het gelijk en sprak van een "onwerkbare positie" voor Libregts.

Voor de uitspraak hadden de spelers in het Hilton Hotel op Schiphol al gestemd voor een nieuwe bondscoach. De eerste keus was Johan Cruijff, maar die kwam niet. Rinus Michels, toen de technische man van het KNVB-bestuur, koos voor Leo Beenhakker.

Marco van Basten, Ruud Gullit en Frank Rijkaard voelden zich verraden door Michels. Het eindresultaat was een zwak WK, waarin Oranje in de achtste finales door West-Duitsland werd uitgeschakeld.

1970: ontslag Saldanha gouden greep Brazilië

Ontslag kan ook goed uitpakken, zo bleek in 1970. Voormalig journalist João Saldanha kreeg in 1969 de taak om Brazilië naar het WK te gidsen en deed dat op overtuigende wijze, met zes zeges in zes wedstrijden en een doelsaldo van 23 voor en 2 tegen.

Toch lag de bondscoach niet goed bij alle Brazilianen. Als communist was hij een tegenpool van de president van Brazilië, de militaire dictator Emilio Garrastazu Médici. Saldanha weigerde bovendien spelers op te roepen die de voorkeur van het staatshoofd hadden, zoals aanvaller Dario.

Toen de assistent van Saldanha ontslag nam vanwege een onwerkbare situatie viel voor de bondscoach eveneens het doek. Mário Zagallo kreeg de taak om Brazilië op het WK in Mexico te coachen en pakte in Mexico de wereldtitel.