Reclameborden op A'dam CS weten wanneer en hoelang jij kijkt
Als je op de trein staat te wachten, zou het zomaar kunnen dat een slim billboard in de gaten houdt of je wel naar de advertentie kijkt - en zo ja, hoelang. Dat bevestigt de NS na ophef op sociale media over cameraatjes in een billboard op station Amersfoort.
De cameraatjes zitten verwerkt in digitale reclamezuilen en registreren hoeveel mensen naar een advertentie kijken en hoelang. "Op Amsterdam Centraal hebben we inmiddels 35 van dit soort schermen ingeschakeld", zegt Guy Grimmelt van Exterion, de eigenaar van de reclameborden.
Er is echter een grote kans dat dat niet mag. De Autoriteit Persoonsgegevens gaat informatie inwinnen. "Camera's in een publieke ruimte mogen in het algemeen niet worden gebruikt voor reclamedoeleinden", zegt woordvoerder Sandra Loois.
"We kunnen er niet al te veel over zeggen omdat we nog geen onderzoek hebben gedaan", voegt Loois toe. "Maar we gaan in gesprek met de NS en als het blijkt te gaan om een ernstige privacyschending nemen we maatregelen."
Sinds begin dit jaar voorziet Exterion zijn reclameborden standaard van een camera. "We hebben nu een paar honderd van dit soort borden, maar het grootste deel staat nog uit", aldus Grimmelt van Exterion. Het gaat nog om een proef.
"De software die we gebruiken voor de camera's is heel duur, dus die zetten we niet overal aan", zegt hij. Dat is ook het geval bij het billboard in Amersfoort, dat ophef veroorzaakte. In 'twee of drie' andere winkelcentra hangen ook slimme billboards met camera.
Niet bewaard
De privacy van treinreizigers is daarbij gewaarborgd, belooft Exterion. "We noemen het zelf liever een sensor", zegt Grimmelt. "Al is het technisch wel een camera", geeft hij toe. "Maar hij wordt niet gebruikt als een reguliere camera."
Het werkt beter dan een ouderwetse sensor, omdat we nu ook meerdere personen tegelijk kunnen meten.
Het reclamebedrijf stelt dat de beelden niet worden opgeslagen, maar alleen worden gebruikt om te tellen. "Het werkt beter dan een ouderwetse sensor, omdat we nu ook meerdere personen tegelijk kunnen meten", zegt Grimmelt. Ook kan het bedrijf zien of kijkers naar de advertentie man of vrouw zijn en kan hun leeftijd worden ingeschat.
De camera's worden niet gebruikt om emoties te meten of aan gezichtsherkenning te doen, zegt Grimmelt. "Dat onderzoeken de makers van de software nu", zegt hij. "Al twijfelen we nog over de meerwaarde. Als je blij kijkt, komt dat dan altijd door de advertentie?"
Doordat mensen niet worden herkend, kan het wel zijn dat mensen dubbel wordt geteld. "Als je in en uit het beeld loopt, word je opnieuw geteld", zegt Grimmelt.
De vraag is of dat genoeg is. "Als blijkt dat de camerabeelden heel even aanwezig zijn en daarna geanonimiseerd worden, is dat ook al een overtreding van de privacywet", aldus woordvoerder Loois van de Autoriteit Persoonsgegevens.
Mocht blijken dat de camera's niet door de beugel kunnen, dan neemt de NS maatregelen, aldus een woordvoerder. "We hebben met Exterion afgesproken dat alles in lijn met de privacyregels gebeurt."
Kritisch
Dit soort slimme billboards - of, zoals de branche het noemt: digital out of home - wordt steeds populairder in Nederland, stelt brancheorganisatie iAB. "Nu wordt bereik vaak nog gemeten met enquêtes, maar dit werkt natuurlijk een stuk beter", zegt Nathalie Peters van die organisatie.
Welke adverteerders dat nog meer doen, is echter onduidelijk. Concurrent JCDecaux geeft aan dat soort slimme billboards niet te gebruiken, net als buitenreclame-exploitant Clear Channel.
Er is kritiek op de slimme billboards. Belangenorganisatie De Maatschappij Voor Beter OV eist van de NS een stop op "het filmen van treinreizigers door camera's op een reclamebord".
Ook burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom vindt het een probleem. "Het is een publieke ruimte, en de NS staat toe dat passagiers worden bekeken", zegt Ton Siedsma van die organisatie. "Je kunt je hier als treinreiziger niet aan onttrekken."