Goed nieuws voor aardappelboeren: nooit meer schimmel

Aardappels die niet meer bespoten hoeven te worden en geen last meer hebben van een verwoestende schimmelziekte. Het Wageningse veredelingsbedrijf Solynta heeft aardappelrassen ontwikkeld die immuun zijn voor de gevreesde schimmelziekte phytophthora. Niet door genetische modificatie maar door de eeuwenoude techniek van veredeling.

De ontwikkeling van de resistente aardappels heeft nog een jaar of vier nodig voor ze in de winkel liggen, denkt directeur Hein Kruyt van Solynta. De resistente aardappelrassen zorgen dat de aardappels in principe voor altijd gevrijwaard zijn van de gevreesde schimmel. Nieuwe ziektevarianten kunnen door de veredelingstechnieken ook snel aangepakt worden.

De veredelaars van Solynta zijn eigenlijk specialisten in tomatenveredeling en hebben de techniek toegepast op de aardappels. "De aardappel is familie van de tomaat, dus we dachten: waarom niet?" Naast de resistentie tegen schimmelziekte phytophthora kunnen nog twee of drie andere resistenties tegen ziekten ingebouwd worden, aldus Kruyt.

Schimmel

De schimmelziekte die de aardappelknollen aantast en doet verrotten is eigenlijk alleen goed te bestrijden met synthetische middelen. De helft van de bestrijdingsmiddelen die in de landbouw gebruikt worden is bedoeld tegen de aardappelschimmel.

Uitroeien lukt niet, de schimmel laat zich hoogstens wegdrukken. Regelmatig steekt hij dan ook de kop op. Regen en vochtig, warm weer vormen de ideale voedingsbodem voor de schimmel. "Het hangt gewoon in de lucht met dat soort weer", zegt akkerbouwer Jaap van Wenum uit Kootwijkerbroek en voorzitter van Akkerbouw LTO Noord.

Van Wenum gebruikt, net als de andere aardappelboeren, modellen die de kans berekenen dat de schimmel opduikt. "Het weer is nu ook weer kritiek en dat maakt dat de kans op een uitbraak best groot is." Daarom doorloopt hij nu ook zijn 20 hectare aardappelen regelmatig door, op zoek naar 'brandhaarden'. De ziekteverschijnselen zijn bruine vlekken op de planten en rot in de knol.

"Als ik phytophthora tegenkom dan worden de planten eruit gehaald en vernietigd. En ik geef het door aan andere boeren, zodat we weten waar de ziektehaarden zitten", aldus Van Wenum.

De schimmel richt jaarlijks wereldwijd voor 6 tot 10 miljard euro schade aan. In Nederland bedraagt de schade soms tientallen miljoenen euro's. In Ierland veroorzaakte de schimmelziekte in 1845 een enorme hongersnood, die aan meer dan een miljoen mensen het leven kostte.