Kabinet-Rutte II verslaat Lubbers III: langstzittende kabinet

Het kabinet-Rutte II is het langstzittende kabinet sinds de Tweede Wereldoorlog. Het record van Lubbers III werd vandaag gebroken. De coalitie van VVD en PvdA heeft er 1749 dagen op zitten.

Het derde kabinet van Ruud Lubbers (CDA en PvdA), dat regeerde van 1989 tot 1994, zat er een dag korter. Het daaropvolgende kabinet (Kok I), had ook een lange formatietijd, 111 dagen. De huidige formatie is nu al 158 dagen bezig.

Het record is een optelling van het uitzitten van de rit en een lange formatie. Het kabinet-Rutte II had zich vast voorgenomen om de vier jaar vol te maken. Dat was niet meer gebeurd sinds het eerste Paarse kabinet (VVD, PvdA en D66) van 1994 tot 1998 onder leiding van PvdA-premier Wim Kok. Bovendien vonden de bewindslieden stabiliteit belangrijk om het land uit de economische crisis te leiden.

Premier Rutte noemde het record deze week een mooie prestatie, maar zei dat het vooral te danken is aan de trage formatie.

Volgens politicoloog en parlementair historicus Peter van der Heiden was de kracht van Lubbers III de persoonlijke band tussen premier Lubbers en vice-premier Wim Kok. "Ze hadden dezelfde vorm van politiek bedrijven. No-nonsense en pragmatisch. En ze kenden elkaar heel goed. Maar de band tussen de partijen, CDA en PvdA, was minder sterk." Net als dit jaar leed de PvdA in 1994 een historische verkiezingsnederlaag.

In tegenstelling tot de formatie van nu verliep de formatie van het eerste Paarse kabinet grotendeels in de openbaarheid. Volgens Van der Heiden waren het moeilijke onderhandelingen en klapten die tussentijds ook nog eens. Er was elke dag een persconferentie, waardoor de knelpunten pijnlijk duidelijk waren en steeds sterker werden.

Vier is moeilijk

Het langstzittende kabinet in de Nederlandse parlementaire geschiedenis was het extraparlementaire kabinet van Pieter Cort van der Linden, dat Nederland door de Eerste Wereldoorlog heen loodste. Het zat 1838 dagen in de periode 1913-1918. Cort van der Linden was de laatste liberale premier voor Mark Rutte.

Of het volgende kabinet-Rutte ook records zal breken, durft Van der Heiden niet te voorspellen. Ervan uitgaande dat de formatie een kabinet van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie oplevert, zegt hij: "Hoe meer partijen, hoe lastiger het is om overeenstemming te bereiken. Vier hebben het nooit lang volgehouden. Historisch is het niet verstandig, maar gezien de verkiezingsuitslag kunnen we niet met minder."