Toerisme is zegen en vloek voor inwoners historisch Dubrovnik

Net als Venetië en San Sebastian zucht ook Dubrovnik onder het groeiende toerisme. De Kroatische kuststad die op de Werelderfgoedlijst staat, neemt nu maatregelen om de toestroom van bezoekers in te perken.

Stapvoets lopen drommen toeristen achter elkaar over de middeleeuwse stadsmuur die Dubrovniks oude stad omsluit. Ruimte om te genieten van het weidse uitzicht is er nauwelijks. Als er één persoon stopt om een foto te maken, ontstaat er meteen een opstopping.

Op een drukke dag komen er 10.000 bezoekers. Dat zijn er te veel, zegt loco-burgemeester Jelka Tepšić. "De inwoners hebben er last van. Het is te veel van alles, te veel mensen, te veel vuilnis, te veel lawaai."

Een nieuw camerasysteem moet nu in kaart brengen hoeveel mensen er precies in de oude stad rondlopen. Zes camera's, verspreid over de poorten van de stad, leggen de mensenstroom vast. Een computerprogramma telt automatisch hoeveel mensen er langs komen.

Via een openbare website zijn de aantallen in realtime te volgen. Als er dan te veel mensen binnen zijn, kan de gemeente in actie komen door bijvoorbeeld tijdelijk de toegangspoorten te sluiten. Vanaf volgend seizoen wil Dubrovnik niet meer dan 4000 mensen tegelijkertijd binnen de muren hebben. "We zijn nu bezig met het analyseren van de data, zodat we voor volgend jaar kunnen bepalen hoe we te werk gaan", zegt Tepšić.

Er zijn meer maatregelen. De gemeente Dubrovnik heeft met de haven afgesproken dat het aantal cruiseschepen omlaag moet, van nu soms vijf naar hooguit twee per dag. Met een paar duizend passagiers per schip, die met bussen naar de oude stad worden gebracht, zorgen die cruises voor de grootste problemen.

"Cruisetoeristen eten niet in de restaurants en slapen niet in de hotels, maar creëren wel één grote chaos", klaagt reisleider Zoran.

Dubrovnik is een van de laatste middeleeuwse steden die nog in oorspronkelijke staat verkeren. Tot begin jaren 90 woonden er zo'n 5000 mensen binnen de muren van de oude stad, nu zijn het er minder dan duizend.

"Iedereen is kamers gaan verhuren aan toeristen", zegt Darko Butigan, advocaat en inwoner van Dubrovnik. Hij groeide zelf binnen de stadsmuren op, maar woont er nu buiten. Zijn familiehuis is omgebouwd tot restaurant, en de kamers verhuurt hij. Als de toeristen weg zijn na het zomerseizoen is het uitgestorven. "In de winter is dit een spookstad."

De Kroatische economie drijft op het toerisme. Maar er moet nu een grens worden getrokken, vindt loco-burgemeester Tepšić. "We zijn bereid om inkomsten te verliezen als dat betekent dat onze inwoners weer rustig kunnen leven."

Game of Thrones en Star Wars

Ivan Vukovic geeft al dertien jaar rondleidingen door de oude stad. Eerst historische stadswandelingen, nu steeds vaker filmtours langs locaties waar de serie Game of Thrones en films als Star Wars zijn opgenomen. Hij verdient er genoeg mee om elke winter een paar maanden de wereld over te reizen. Toch vindt ook hij als inwoner van de oude stad dat het wel een tandje minder mag.

"De infrastructuur kan deze aantallen niet aan. Op drukke dagen kan ik niet eens bij mijn huis komen", zegt hij. "Het is een vloek en een zegen tegelijk. Sommigen zeggen dat we ten onder gaan aan ons eigen succes."

Maar de straat op gaan om te demonstreren, zoals in Venetië en San Sebastian, doen de Kroaten nog niet, zegt Vukovic. "Hier demonstreert niemand. Omdat bijna iedereen leeft van dit toerisme."