'Oplossing voor extreme Spaanse hitte ligt in stegen van Sevilla'
Het is al maanden extreem warm in Zuid-Europa, waar temperaturen van meer dan veertig graden deze zomer normaal zijn. Spanjaarden maken zich steeds meer zorgen over hoe leefbaar de regio straks nog is.
Een ding is zeker: door de klimaatverandering moeten steden rond de Middellandse Zee worden aangepast.
Als we door de hele stad pergola's installeren, wordt het mogelijk de zomertemperatuur met zo'n tien graden te drukken.
Het idee is al van 25 jaar geleden, maar is daarna vreemd genoeg vergeten. In 1992 werden op het terrein van de Wereldtentoonstelling in Sevilla lange pergola's neergezet. Boven in de bouwwerken zaten plastic goten met planten die goed werden natgehouden.
"Door het systeem ontstond een microklimaat op het tentoonstellingsterrein. De buitentemperatuur ging zeker met vijf graden omlaag", zegt bioloog Francisco Oñate, die me meeneemt naar het voormalige terrein van de expo. Daar staan de pergola's nog altijd over honderden meters opgesteld. De planten bovenin zijn allemaal dood omdat ze in geen jaren water kregen.
Denktank
Na de Wereldtentoonstelling kwam de klad in het terrein aan de rand van Sevilla, en werd het idee van de pergola's vergeten. Toch was het systeem briljant, meent Oñate.
Pas nu ze in Sevilla merken dat klimaatverandering grote gevolgen heeft, is er weer aandacht voor het idee. "De pergola's zijn niet extreem duur. Als we die door de hele stad installeren wordt het mogelijk de temperatuur in de zomer met zo'n tien graden te drukken."
Met een groep van zo'n tachtig lokale wetenschappers zette Oñate in zijn stad een lokale denktank op die nadenkt over oplossingen voor klimaatverandering. Sevilla moet vooral veel groener worden.
Huizen, scholen en overheidsgebouwen moeten in de toekomst beplanting op de daken krijgen. Oñate: "Langs muren kunnen verticale tuinen worden aangelegd, asfalt moet verdwijnen waar het kan. Daarin zitten echt de oplossingen."
De regen is raar geworden.
Woestijnvorming
De voorspellingen zijn somber. Deze eeuw krijgt zo'n tachtig procent van Spanje te maken met woestijnvorming doordat zomers steeds langer duren. Dat is nu al goed te zien als je Sevilla uit rijdt. Het is de droogste zomer in twintig jaar en het landschap in de landbouwstreek rond Utrera is geel van kleur.
De lucht trilt in de augustuszon. De druivenoogst valt tegen door een heel warm voorjaar. Dat werd gevolgd door een koud begin van de lente, waardoor ook bloesem verloren ging. Verdroogde maisplanten knisperen op de velden, zonnebloemen bleven klein door het gebrek aan regen.
"Planten kunnen zo niet groeien. Ze hebben water nodig", bromt een boer die de zonnebloemen van de velden snijdt. De droogte in de regio wordt volgens hem ieder jaar iets erger. "De regen is raar geworden. We waren gewend aan maanden van neerslag in de winter. Maar nu regent het opeens, en als het valt, valt het in enorme hoeveelheden en spoelt alles weg."
Hij schudt zijn hoofd op de vraag of het door de klimaatverandering komt. "Het zou kunnen, ik heb geen verstand van die dingen." En dan: "Maar als agrariër maak ik me er wel zorgen over. Grote zorgen."
Aanpassen
Alleen de noordkust van Spanje ontsnapt rond de volgende eeuwwisseling aan de uitdroging van het land, denken wetenschappers. Grote delen in het zuiden van het land, waar nu nog grote verscheidenheid in landschappen is, worden homogener. De gemiddelde temperatuur stijgt in Andalusië met vier graden, regenval wordt een kwart minder.
"We moeten ons hoe dan ook gaan aanpassen", zegt Francisco Cáceres die de klimaatverandering voor de deelstaat onderzocht. "De steden zullen veel meer gebruik moeten gaan maken van planten, het water dat er is zullen we ook inzetten om de lucht af te koelen. In landbouwgebieden moeten boeren hun gewassen aanpassen. Planten die minder water nodig hebben en in staat zijn grote hitte te doorstaan."
Zuurstof
Maar er liggen volgens bioloog Francisco Oñate ook goede oplossingen in het verleden. Hij laat de smalle straten van de eeuwenoude Joodse wijk, de Judería, van Sevilla zien. Het zijn maar stegen, waar planten weelderig over de balkons en vanaf de daken naar beneden komen.
Door de koele schaduw van het plantendek daalt de luchttemperatuur vrijwel onmiddellijk een paar graden. "Schaduw, water en begroeiing doen hun werk. Dit zijn de voorbeelden uit onze eigen geschiedenis. Planten leveren schaduw, maar stoten ook zuurstof voor de atmosfeer uit."
De bioloog kijkt tevreden om zich heen in de historische Calle Verde, die dateert uit de dertiende eeuw. "Revolutionair hoef je dus echt niet te zijn om de strijd aan te gaan met de dreiging die er hoe dan ook aan komt."
