Belgische steden worstelen met 'gratis' gidsen
De paraplu's zijn 's ochtends rond 10.00 uur nauwelijks te tellen. Op de Brusselse Grote Markt staan tientallen stadsgidsen, op zoek naar toeristen. In het Frans, Engels en Spaans kun je je rond laten leiden door Brussel. En duur is het niet: alle gidsen werken helemaal gratis.
Het is een trend in alle toeristische Europese steden. Veelal jonge mensen die zich aanbieden als stadsgids en zo de concurrentie aangaan met de professionele stadsgidsen die je vooraf moet reserveren. Bij de gidsen met de paraplu's kun je gewoon 's ochtends aansluiten, zonder aanmelding.
Edgar is een van hen. Hij komt uit Armenië en is zes jaar geleden in Brussel gaan wonen. "Een vriend van mij vertelde me hierover. Hij zei: jij bent voor deze baan gemaakt. Ik ben erg geïnteresseerd in geschiedenis en in architectuur en ik hou ervan om met mensen te praten."
Edgar leidt een man of acht rond. Onder wie een Amerikaans koppel en een Vlaamse die in het buitenland woont en op vakantie is in Brussel. Ze gaan ruim drie uur met hem op stap. Aan het eind mogen ze zelf bepalen hoeveel ze de tour waard vinden.
Ze kunnen op elk moment weglopen, dus ik moet ervoor zorgen dat ze het leuk blijven vinden.
Edgar: "De inkomsten verschillen heel erg. De ene keer heb je een groep studenten en krijg je maar twintig cent fooi, maar ik heb ook wel eens vijftig euro gehad." Hij doet in ieder geval erg zijn best om de mensen geboeid te houden. "Ze kunnen op elk moment weglopen, dus ik moet ervoor zorgen dat ze het leuk blijven vinden. Anders heb ik geen inkomsten."
De 'gratis' stadsgidsen werken inmiddels in alle hoeken van Europa. Van Edinburgh tot Athene en van Boekarest tot Lissabon, de paraplu's zijn overal te vinden. Het zijn lang niet altijd mensen die al lang in de stad wonen. Vaak zijn het juist buitenlanders die zonder een officiële gidsencursus op pad gaan en kijken of ze toeristen kunnen verleiden om hen te volgen.
We willen het beperken, zoals met alles in de stad.
Daar zijn niet alle steden blij mee. Neem bijvoorbeeld Brugge. Als burgemeester Landuyt uit het raam van zijn stadhuis kijkt, ziet hij de gidsen met de paraplu's voorbij lopen. Volgens hem is het een uitwas van het commerciële toerisme in zijn stad.
"Als het authentiek is, dan kunnen we het accepteren. Maar als men hier zomaar vanuit den vreemde komt om hier uit te leggen hoe de stad eruit ziet, dan willen we dat weren."
In Brugge staan er vanaf volgend jaar boetes op het ronselen van toeristen voor een gratis rondleiding. "We willen het beperken. Je zult bij ons fietstaxi's zien, maar niet te veel. Je zult bij ons paraplu's zien, maar niet te veel. Wij zijn ervan overtuigd dat toeristen hier graag komen, omdat we juist alles met mate doen."
Het is een opluchting voor Jo Berten, zelf al jaren gids in Brugge, dat er boetes komen voor het ronselen van toeristen. Hij zag de afgelopen jaren het aantal betaalde rondleidingen in zijn stad afnemen, omdat mensen ook gratis aan konden sluiten bij een tour.
Berten: "De overheid verplicht ons om een jarenlange cursus te volgen, voordat we met een groep toeristen op pad mogen. Onze gidsen weten alles van de stad. Dat geldt voor deze gidsen niet. En gratis? Aan het eind wordt wel degelijk verwacht dat je een fooi geeft. Je bent vrij om dat niet te doen, maar in de praktijk doet iedereen het."
Goed genoeg?
Boetes dus in Brugge, maar in Brussel kunnen de stadsgidsen voorlopig gewoon aan het werk blijven. Gids Edgar vindt het maar onzin dat zijn collega's in Brugge een boete kunnen krijgen. "Natuurlijk weten professionele gidsen meer. Zij hebben een cursus gevolgd. Ik zal nooit zeggen dat ik beter ben dan zij. Maar ik ben wel goed genoeg. Ik weet veel en als mensen een vraag hebben, weet ik die altijd te beantwoorden."
Mocht Brussel het werk ook gaan verbieden dan zal dat volgens Edgar doodzonde zijn. "Ik doe dit werk heel graag. Dan kan ik het niet meer doen. Moet ik dan maar bij de McDonalds gaan werken, om toch nog wat te verdienen om mijn studie te betalen? Nee, ik hou van dit werk. Ik wil niet dat ze het verbieden."