Libische rivalen ontmoeten elkaar in Parijs

Een beladen ontmoeting vandaag in Parijs, tussen de twee machtigste mannen uit Libië. Premier van de eenheidsregering, Fayez Serraj, en zijn rivaal uit het oosten, generaal Khalifa Haftar, gaan met elkaar om tafel. Na zes jaar burgeroorlog snakken het land, de Libiërs en de internationale gemeenschap naar stabiliteit en vrede.

Gastheer Emmanuel Macron verwacht veel van dit gesprek. Met het uitnodigen van de twee rivalen wil de nieuwe Franse president zijn internationale betrokkenheid onderstrepen. Maar mochten de gesprekken mislukken, dan lijdt hij gezichtsverlies. Dus er staat ook voor Macron veel op het spel.

Niet tekenen

Voor de twee mannen is dit de tweede keer dat ze elkaar treffen. De leiders hadden elkaar al in mei in de Emiraten gesproken. Dat gesprek had bijna een overeenkomst opgeleverd, maar op het laatste moment besloten beide partijen toch niet te tekenen.

In Caïro werd een nieuwe ontmoeting georganiseerd, maar Haftar, die in de tussentijd veel terreinwinst boekte, weigerde om op die uitnodiging in te gaan.

Sinds 2011 woedt in Libië een burgeroorlog. De macht in het land is nu verdeeld tussen rivaliserende regeringen en milities. Bij de gesprekken die vandaag in Parijs starten, zijn niet alle partijen betrokken.

Maar volgens correspondent Marcel van der Steen is dit wel een doorbraak voor het versplinterde land. "Het is onmogelijk om maar iets te bespreken of te bereiken door slechts met één partij te gaan praten op dit moment. Het land is verdeeld, heeft drie regeringen, die soms samenwerken, maar vaak op eigen houtje opereren en elkaar tegenwerken. Daarnaast zijn er veel milities en vertegenwoordigers van allerlei steden, die hun macht proberen te vergroten. Maar als je met deze twee heren om tafel gaat zitten, heb je in ieder geval veel invloed bij elkaar in het oosten en westen van het land."

Erkenning voor Haftar

Na twee mislukte pogingen zullen ze in Parijs dus opnieuw moeten beginnen. Maar generaal Haftar lijkt vooraf al op voorsprong te staan. Nog niet zo lang gelden werd hij door de VN en het Westen genegeerd. Maar hij is de afgelopen tijd erin geslaagd om zo'n belangrijke machtsfactor te worden, dat ze niet meer om hem heen kunnen. In Parijs verwacht hij meer legitimiteit te krijgen.

Het is niet geheel toevallig dat dit gesprek in een van de belangrijkste Europese hoofdsteden plaatsvindt. De Europese betrokkenheid heeft alles te maken met de instroom van migranten die vanuit Libië naar Italië vertrekken. Een stabiel Libië is een voorwaarde voor het beëindigen van die migratieroute.

De EU is gebaat bij rust in Libië, waar drie regeringen en verschillende rivaliserende milities het leven gevaarlijk en onoverzichtelijk maken. En het land is nu een broedplaats van islamistisch terrorisme.

De nieuwe Amerikaanse regering van president Trump heeft nog niet veel gedaan aan de chaotische situatie in het land. Europa lijkt daarom genoodzaakt om die verantwoordelijkheid op zich te nemen. Macron neemt die verantwoordelijkheid nu op zich, maar vooraf wijst niet veel erop dat de gesprekken zullen slagen.

De twee mannen om wie het draait, zijn er de afgelopen jaren niet in geslaagd om nader tot elkaar te komen. Een compromis sluiten om zo het land, voor zover dat kan, te herenigen, is ze tot nu toe nog niet gelukt.

Serraj werd eind 2015 door de VN gepresenteerd om een eenheidsregering te leiden. Hij moest een brug slaan tussen de regering in het oosten met generaal Haftar en de regering in Tripoli, die gedomineerd werd door islamisten.

Moslimbroeders

Haftar weigerde samenwerking met allerlei islamitische milities en was tegen de moslimbroederschap, die na de val van Kadhafi een belangrijke speler in Libië werd.

Zijn strijd tegen de islamisten en de moslimbroeders leverde hem belangrijke bondgenoten op. Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Saudi-Arabië en zelfs Rusland staan nu aan zijn kant. En dat heeft hem veel opgeleverd. Grote delen van het oosten van het land vallen nu onder zijn gezag.