Rugby als medicijn tegen drank, drugs en diefstal

• Christian de Bruijn

  redacteur Binnenland

"Pamperen is niet de oplossing voor deze jongeren", zegt Joeri Peperkamp. "Rugby is dat wel." Al drie jaar helpt hij in enkele Noord-Hollandse gemeenten probleemjongeren met rugby hun leven weer op de rit te krijgen. De methode blijkt zo effectief, dat andere gemeenten in Nederland er ook mee aan de slag gaan.

"Drie jaar geleden trokken we een blik jongeren van straat en zijn we begonnen", zegt Peperkamp. "In eerste instantie wilde niemand naar ons luisteren, maar de mooie resultaten spreken voor zich."

De eerste maanden van het traject staan de jongeren drie keer per week op het rugbyveld. "Dat is intensief, maar hard nodig om het hoofd leeg te maken en fit te worden. Daarna volgen we de jongeren nog een jaar, en helpen we ze aan een nieuwe baan of leerplek."

Volgens Peperkamp, zelf rugbyfanaat en ervaren in de jeugdzorg, zit in rugby alles wat deze jongeren nodig hebben. "Rugby is bij uitstek een sport met veel discipline. Uitdelen kunnen ze allemaal, maar leren incasseren, daar gaat het om. Word je getackeld op het veld, dan sta je weer op, zoals dat ook moet bij een slechte dag op school of op je werk."

Jongeren die bij project Turn-Over aankloppen, kampen met uiteenlopende problemen. Vaak zijn het vroegtijdige schoolverlaters en zijn ze in aanraking gekomen met politie of justitie. Zo ook de 17-jarige Luuk, wiens jeugd in het teken stond van drank, drugs, stelen en geweld. "Vanwege alle inbraken die ik heb gepleegd loop ik al een half jaar met een enkelband. Ik had slechte vrienden en deed slechte dingen."

Luuk draait nog maar twee maanden mee, maar voelt zich beter dan ooit. "Je bent onderdeel van een team. Iedereen heeft hetzelfde meegemaakt, waardoor je elkaar beter begrijpt." En juist aan dat begrip ontbrak het Luuk. "In plaats van elke keer op je vingers te worden getikt en in een hokje geplaatst te worden, sport je hier samen en praat je met elkaar over je problemen. Dat helpt enorm."

Naast discipline draait alles bij rugby om respect. En ook op dat gebied hebben de jongeren een hoop te winnen, zegt Peperkamp. "Als jij in het veld een grote mond tegen de scheidsrechter hebt, dan spreek je elkaar daarop aan, corrigeer je elkaar. Maar dat betekent ook dat als het misgaat, je een arm om iemands schouder legt en er voor je maatje bent. Dat is wat we ze mee willen geven."

De begeleiding beperkt zich niet tot alleen het rugbyveld. "Deze jongeren zijn niet gewend dat er in ze geïnvesteerd wordt. We staan 24 uur per dag met ze in contact. Komen ze een keer niet opdagen, dan staan we in de slaapkamer en trekken we de gordijnen open."

"Vervolgens krijgen we deze jongens uit bed en nemen ze mee naar de club, waar we gezond met ze eten, alles bespreken wat hen bezig houdt en aan de slag gaan", vertelt Peperkamp.

Het project heeft de ambitie om in 2022 kwetsbare jongeren en jongvolwassen in heel Nederland weer op het rechte pad te krijgen. En te houden, benadrukt Peperkamp. "Want ook met de jongens van de allereerste groep hebben we nog altijd contact. Niet langer alleen over hun problemen, maar ook als er een bruiloft aankomt of er een kindje geboren is."

Alkmaar, Castricum en Den Helder namen met project Turn-Over tot nu toe meer dan honderd jongeren onder hun hoede. En met succes: ruim 80 procent van hen heeft na het traject van anderhalf jaar een baan of zit weer in de schoolbanken. Dat slaagpercentage is volgens Peperkamp twee keer zo groot als bij reguliere reïntegratieprojecten. Om die reden willen nu ook onder meer Amsterdam, Eindhoven, Tilburg met het project aan de slag gaan.