Afvalverwerkers balen van witte petflessen en gelaagde chipszakken

• Ben Meindertsma en Henrik-Willem Hofs

De levensmiddelenindustrie doet te weinig om plastic verpakkingen op de markt te brengen die goed te recyclen zijn. Dat zeggen de afvalverwerkingsbedrijven. Hierdoor is het nog steeds moeilijk om van plastic flessen en bakjes, nieuwe plastic flessen en bakjes te maken.

"Wij treffen tussen het ingezameld plastic te veel verpakkingen aan die niet of slecht te recyclen zijn." zegt Dick Hoogendoorn van de Vereniging Afvalbedrijven. "Een goed voorbeeld is het hele dunne folie van de chipszak. Die zijn flinterdun, maar het zijn meerdere lagen over elkaar, en dat maakt het lastig recyclebaar."

Hij wil daarom dat fabrikanten van levensmiddelen voortaan met de afvalverwerkers overleggen voordat er nieuwe verpakkingen in de winkelschappen komen.

Plastic berg

Een van de grootste problemen vormen de petschaaltjes: doorzichtige plastic schaaltjes waar vaak vlees in zit. Ze vormen ongeveer 10 procent van het ingezamelde plastic. Doordat er een flinterdun laagje folie overheen zit, kunnen recyclebedrijven er niets mee. Op dit moment ligt er zeker tienduizend ton in Nederland ingezamelde petschaaltjes te wachten in opslagplaatsen, en die berg groeit elke dag.

De hoop is dat er aan einde van het jaar bedrijven zijn die deze schaaltjes weten te recyclen. Maar of alle schaaltjes die de afgelopen jaren zijn ingezameld dan nog kunnen worden gerecycled of toch worden verbrand, is hoogst onzeker. "Daar moet nog een oplossing voor komen", erkent Hoogendoorn.

Ook zien de afvalverwerkers een toename van het aantal gekleurde petflessen. Dat zijn witte flessen die vooral voor melk worden gebruikt. Vroeger werden die flessen gemaakt van PP, een plastic dat goed te recyclen is. Nu wordt er dus steeds vaker voor pet gekozen. Maar omdat alleen doorzichtige petflessen kunnen worden gerecycled tot nieuwe doorzichtige flessen, belanden deze witte flessen bij het minder goed recyclebare restplastic.

Een andere ergernis zijn de zwarte vlees- en fruitschaaltjes. Doordat de transportbanden van de afvalwerkers zwart zijn, zien de sorteerinstallaties de zwarte bakjes niet liggen. Hierdoor werden ze de afgelopen jaren verbrand bij het restafval. Als de bakjes groen waren geweest, konden ze gewoon worden gerecycled.

Inmiddels zijn er nieuwe installaties op de markt gekomen, waardoor de eerste zwarte bakjes ook gerecycled kunnen worden. Maar Hoogendoorn had die jaren van verbranding liever voorkomen. "Wij willen liever niet achter de feiten aanlopen, maar worden graag op voorhand betrokken bij de verpakkingsontwerpen."

Verkeerde prikkel

De afvalverwerkers wijzen niet alleen naar de levensmiddelindustrie, ze hebben ook moeite met de regels die de Nederlandse overheid samen met de markt heeft opgesteld. Op dit moment moeten bedrijven een vergoeding betalen voor elke kilo aan verpakkingen die ze op de markt brengen.

Hierdoor proberen ze steeds lichtere verpakkingen te maken, die soms minder goed te recyclen zijn dan de oude. "Wij willen een systeem waarin bedrijven beloond worden voor de recyclebaarheid, niet alleen voor het weinige gewicht dat ze op de markt brengen", stelt Hoogendoorn.

Voedselveiligheid

Volgens een woordvoerder van de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie heeft de industrie wel degelijk oog voor de recyclebaarheid van verpakkingen. "Ook wij willen grondstoffen graag hergebruiken. Bovendien financieren wij mede het recyclingsysteem, dus hebben wij er direct belang bij dat producten goed te recyclen zijn."

Tegelijkertijd benadrukt ze dat recyclebaarheid niet het enige is dat telt. "Voedselveiligheid staat voor ons voorop. En de houdbaarheid of bescherming van producten kan soms een veel groter milieuvoordeel hebben dan de recyclebaarheid." Op de concrete voorstellen van Hoogendoorn wil ze niet ingaan. "Daar moeten we rustig naar gaan kijken."