Juno ziet rode vlek Jupiter van dichtbij: 'Echt het zonnestelsel in actie'

De ruimtesonde Juno heeft voor het eerst foto's van de grote rode vlek op de planeet Jupiter naar aarde gestuurd. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie heeft foto's van de missie naar buiten gebracht.

Juno vloog maandag over het natuurfenomeen heen. De foto's lieten even op zich wachten, onder meer omdat de sonde na de passage langs de planeet zijn antenne niet in de goede richting had staan om meteen met de aarde te communiceren.

De grote rode vlek is een storm die al zeker driehonderd jaar actief is. De vlek is groot genoeg om vanaf aarde te zien met een telescoop. De ruimtevaartuigen Voyager 1 en Galileo maakten ook al foto's van de storm, maar die werden van een veel grotere afstand genomen dan Juno nu heeft gedaan.

Sterrenkundige Lucas Ellerbroek is enthousiast over de nieuwe beelden. "Je ziet die rode vlek van zo dichtbij met zo veel detail. Je weet tegelijkertijd dat het een enorme storm is, echt het zonnestelsel in actie."

Juno maakt niet alleen foto's van Jupiter maar verzamelt ook data over de atmosfeer, de straling en de kern van de planeet. "Bij de grote rode vlek is een van de grote vragen: waar komt die storm vandaan? Hij bestaat al minstens een paar honderd jaar, blijkt uit oude observaties. Maar hij verandert voortdurend van plek: hij draait rondjes om de planeet. Op aarde zou dat niet kunnen. Hier botst een cycloon ergens tegenop, bijvoorbeeld op een kust of een berg. Op Jupiter zijn die er niet, dus blijft de storm voortrazen."

Niet alleen de plaats, maar ook de kleur van de vlek verandert steeds. "Dat kan komen door chemische reacties, meteorologische effecten of een combinatie daarvan. Met de gegevens van Juno kunnen astronomen daar meer inzicht in krijgen."

Ook de foto's van de vlek helpen daarbij, al zijn de fotogenieke plaatjes die nu zijn gepubliceerd vooral voor het grote publiek bedoeld. De kleuren van sommige foto's zijn bewerkt door citizen scientists, amateurwetenschappers die door NASA betrokken worden bij de missie om zo een groter publiek te bereiken. Een mooi idee, vindt Ellerbroek. "Het is een kruisbestuiving tussen wetenschap en kunst. Dat is fantastisch."

Juno kwam iets meer dan een jaar geleden aan bij Jupiter, de grootste planeet in ons zonnestelsel. De missie loopt in 2018 af. Dan wordt Juno de atmosfeer van Jupiter in gestuurd, waar hij wordt vernietigd.