Ombudsman: naturalisatie na generaal pardon moet eenvoudiger

Voormalige asielzoekers die via een generaal pardon een verblijfsvergunning hebben gekregen, ondervinden veel problemen als zij het Nederlanderschap willen aanvragen.

Ze hebben voor de naturalisatie een gelegaliseerde geboorteakte en een geldig buitenlands paspoort nodig, maar hebben die documenten vaak niet. Ze zouden in dit proces hulp moeten krijgen, vinden de Nationale ombudsman en de Kinderombudsman.

Volgens ombudsman Reinier van Zutphen zijn duizenden mensen nu "Nederlander zonder Nederlands paspoort". Hierdoor wordt hun toekomst belemmerd en voelen zij zich tweederangsburgers, zegt Van Zutphen. "Het gaat om mensen, onder wie veel jongvolwassenen en kinderen, die hier hun leven hebben opgebouwd, Nederlands spreken en schrijven en hier studeren of werken.

"Daarom moeten zij, nu tien jaar na het pardon, makkelijker de Nederlandse nationaliteit kunnen verkrijgen, met alle rechten en plichten om als volwaardig burger mee te kunnen draaien in onze maatschappij."

Schoolreis

Onder hen zijn kinderen die hier zijn geboren. Die kunnen niet mee op schoolreis naar het buitenland omdat ze geen paspoort hebben, ze kunnen niet in het buitenland studeren en een aantal beroepen niet uitoefenen, bijvoorbeeld werken bij de politie. De kinderen kunnen niet zelfstandig een naturalisatieverzoek indienen; ze zijn afhankelijk van het verzoek van hun ouders.

Kinderombudsman Margrite Kalverboer: "Deze kinderen en jongvolwassenen willen zo graag onderdeel uitmaken van de Nederlandse samenleving, maar worden in hun dagelijkse leven telkens weer geconfronteerd met beperkingen omdat zij geen Nederlandse nationaliteit hebben. Dit kan schadelijk zijn voor hun ontwikkeling en hun integratie in Nederland. En dit terwijl ze een verblijfsvergunning hebben."

Bewijsnood

Een naturalisatieverzoek wordt ingediend bij de gemeente. De Immigratie- en Naturalisatiedienst IND beslist of het wordt gehonoreerd. De IND kan ook beslissen of er sprake is van bewijsnood als de vereiste documenten niet kunnen worden getoond. In dat geval kan de procedure sneller gaan. Maar gemeenten kunnen niet altijd goed inschatten of zo'n verzoek zin heeft, en er zijn hoge kosten aan verbonden.

Volgens de ombudsmannen kan ook de samenwerking en informatie-uitwisseling tussen gemeenten en IND worden verbeterd. Zaken als bewijsnood moeten in rechtstreeks contact kunnen worden besproken, vinden Van Zutphen en Kalverboer.

Op grond van de pardonregeling uit 2007 hebben ongeveer 27.000 mensen een verblijfsvergunning gekregen. Na vijf jaar kunnen zij een naturalisatieverzoek indienen.