Dreigende taal tegen Noord-Korea, maar welke opties heeft Trump?

• Ernest Claassen

  Redacteur Buitenland

De wereld moet ingrijpen vanwege het "hele, hele slechte gedrag van Noord-Korea". Dat zegt de Amerikaanse president Trump vanwege de raketproef van afgelopen dinsdag. De Noord-Koreanen lanceerden een nieuwe raket die zelfs Alaska zou kunnen treffen.

Maar wat kan de wereld doen? De Noord-Koreaanse leider lijkt zich niks aan te trekken van de harde taal uit de VS. Sinds hij aan de macht is heeft Kim Jong-un al 83 raketten getest en hij lijkt niet van plan om daarmee te stoppen.

"Amerika heeft aanzienlijke militaire capaciteiten", zei de Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties Haley vannacht. "Als het moet zullen we die gebruiken."

Maar bij een aanval dreigt Noord-Korea om verwoestend terug te slaan. Het heeft volgens waarnemers 8000 stukken geschut langs de grens met Zuid-Korea. Bij een tegenaanval kan het daarmee binnen een paar uur bijna 30.000 Zuid-Koreaanse burgers doden. Als het conflict verder uit de hand loopt, zouden mogelijk in de eerste dagen meer dan 300.000 burgers omkomen.

Verder heeft Noord-Korea volgens de VS ruim tien kernbommen, mogelijk nog veel meer. Die kan het met raketten op Zuid-Korea en Japan afschieten, denken de Amerikanen. Die kernwapens zijn moeilijk allemaal uit te schakelen omdat de Noord-Koreanen ze diep onder grond in de bergen hebben opgeslagen.

Sommige waarnemers schatten de kans van een Amerikaanse aanval niet hoger in dan 10 procent. President Trump lijkt nu ook de druk een beetje van de ketel te halen: "Ik denk dat we moeten kijken wat er de komende weken en maanden gaat gebeuren met Noord-Korea. Ze gedragen zich heel, heel gevaarlijk en daar zal iets aan gedaan moeten worden."

Een minder riskante manier om druk uit te oefenen op Noord-Korea zijn sancties. Maar de Amerikanen handelen al niet meer met Noord-Korea. Zuid-Korea heeft het industrie-park Kae Song in in Noord-Korea gesloten. Daar werkten op een gegeven moment ruim 50.000 Noord-Koreanen voor Zuid-Koreaanse bedrijven. Nu niet meer.

Toch zijn er nog heel wat landen die wel verdienen aan Noord-Korea. Indiase en Russische laboratoria werken samen met Noord-Koreaanse raketwetenschappers. Noord-Korea verdient geld door arbeiders als slaven te laten werken in bouwprojecten in Qatar, in mijnen in Maleisië en op Poolse scheepswerven.

Luxegoederen

Veruit de belangrijkste handelspartner is China. Dat land heeft nauwe banden met Noord-Korea en wil niet dat het land instort. Dan zouden er miljoenen vluchtelingen het land binnenstromen. En het Amerikaanse leger aan de Chinese grens is een schrikbeeld voor Peking.

De Chinezen houden zich dan ook niet aan de VN-sancties. Staatsbedrijven hebben vrachtwagens om raketten te verplaatsen verkocht. Chinese banken helpen het regime om geld wit te wassen. Chinese havens laten schepen toe met wapens, materieel voor het nucleaire programma en luxegoederen voor de partijtop.

De handel is dit jaar zelfs met 36 procent gegroeid, meldt het Chinese douane-agentschap. Tot ergernis van Trump, die zijn woede via een tweet duidelijk maakte. "China wil helemaal niet samenwerken - maar we moesten het wel proberen!"

De VS voert nu ook de druk op China op. Zo strafte het vorige week de Dandong-bank, een scheepsbedrijf en twee rijke chinezen die handel dreven met Noord-Korea. Met het risico dat de spanning tussen de twee grootmachten verder oploopt.

Accepteren

Waarschijnlijk zal Amerika zich voorlopig bij de situatie moeten neerleggen. Marieke de Vries: "De leider van Noord-Korea is rationeel. Hij is niet gek maar heel berekenend. Hij beweert nu dat hij een kernkop op de nieuwste raket kan plaatsen. Maar daarvan denken de experts dat het nog wel twee jaar duurt."

Kim Jong-un is bereid om met het Westen te praten. Alleen niet over zijn raketten en het nucleaire programma. "Hij heeft enorm geleerd van de Libische leider Kadhafi. Die gaf zijn nucleaire programma op, hopend dat het Westen hem zou accepteren. En vervolgens werd hij door het Westen gebombardeerd toen hij een opstand wilde neerslaan. Dat heeft hij niet overleefd."