Formatiedag 103: Tjeenk Willink gaat, Zalm komt

Herman Tjeenk Willink is bezig met de laatste loodjes van zijn werk als informateur. Over twee dagen wordt de PvdA'er als informateur opgevolgd door VVD-kopstuk Zalm. Die gaat de onderhandelingen begeleiden van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.

Als Tjeenk Willink nog had willen doorgaan als informateur, was dat misschien wel mogelijk geweest, want er was veel lof voor zijn aanpak. Maar Tjeenk Willink vindt zelf dat er nu duidelijk een andere fase komt in de formatie en dat daar een andere informateur bij hoort. Ook ziet hij zichzelf meer als de man die partijen bij elkaar brengt dan als de begeleider van echte onderhandelingen.

Eindverslag en debat

Tjeenk Willink praatte vandaag nog met fractievoorzitters van partijen die niet meedoen aan die onderhandelingen over een nieuw kabinet. Zij kregen de gelegenheid om te vertellen wat volgens hen de komende periode belangrijke punten zijn.

Morgenmiddag ontvangt Tjeenk Willink de leiders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie nog een keer. Kort daarna brengt hij zijn eindverslag uit aan de Tweede Kamer. Die debatteert daar woensdag over en in dat debat wordt officieel een nieuwe informateur aangewezen: oud-minister van Financiën en oud-vicepremier Gerrit Zalm.

Zeer ervaren

Net als Tjeenk Willink beschikt de 65-jarige Zalm over zeer veel ervaring in Den Haag, maar staat hij tegelijk op enige afstand: hij is al jaren weg uit de Haagse politiek. De econoom Zalm was ambtenaar op de ministeries van Financiën en Economische Zaken en directeur van het Centraal Planbureau.

Met een korte onderbreking was hij daarna van 1994 tot 2007 minister van Financiën. Hij is daarmee de langstzittende minister op dat departement in de geschiedenis. In de tussentijd was hij fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer.

Zalmnorm

Onder zijn leiding werd de 'Zalmnorm' geïntroduceerd: een strikte scheiding van overheidsinkomsten- en uitgaven. Hij slaagde er in 2001 als eerste bewindsman in jaren in om een overschot te bereiken op de begroting in plaats van een tekort.

Zalm was in 1998 ook al informateur: hij hielp toen mee aan de vorming van het tweede kabinet-Kok. Na zijn vertrek uit de politiek stapte hij over naar het bankwezen: eerst bij DSB en later werd hij voorzitter van de raad van bestuur van ABN Amro. Begin dit jaar legde hij die laatste functie neer.

In Den Haag wordt er rekening mee gehouden dat het nieuwe kabinet er vlak voor Prinsjesdag zou kunnen zijn: dat is 19 september.