Witte anjer heeft prins Bernhard overleefd

• 

  Piet van Asseldonk

  Redacteur Koninklijk Huis, schrijft wekelijks over actuele ontwikkelingen rond het koningshuis.

Veel burgers en militairen, inclusief koning Willem-Alexander, zullen ook dit jaar op de Nationale Veteranendag weer een witte anjer op hun linkerrevers dragen. Geen echte anjer, waarmee prins Bernhard zich vanaf zijn jeugd tooide, maar een van kunststof. De veteranenanjer wordt als burgerinitiatief sinds 2007 via de Stichting Anjerveteranen gepropageerd.

Aanvankelijk zag men het initiatief vooral als een eerbetoon aan de in 2004 overleden Bernhard, die zich na de oorlog inspande voor gewezen militairen en verzetsmensen. Het gebruik heeft de liefde van de veteranen voor de prins intussen overleefd. Het geldt het nu enkel nog als een nationaal symbool van waardering, erkenning en respect van en voor Nederlandse militairen.

Tweede leven

De introductie van de veteranenanjer is met horten en stoten gegaan. Niet iedereen was er indertijd blij mee dat het handelsmerk van Bernhard op deze manier een tweede leven kreeg.

De organisatoren van de veteranendag schaarden zich pas na enige aarzeling achter het initiatief. Mede daardoor sloeg de witte veteranenanjer niet meteen massaal aan.

Klaproos

Jaloers werd er gekeken naar Groot-Brittannië. In de week van Remembrance Day (rond 11 november) dragen de Engelsen massaal een poppy (klaproos). Zo herdenken ze alle Britse soldaten die tijdens de Eerste Wereldoorlog en in de oorlogen nadien sneuvelden. Deze klaproos van papier of kunststof is een verwijzing naar de klaprozen die bloeiden op de slagvelden in Vlaanderen waar tijdens de Eerste Wereldoorlog veel Britten het leven lieten.

Zelfs Willem-Alexander die, eerst als Prins van Oranje en later als koning, het stokje van schutspatroon der veteranen van zijn grootvader Bernhard overnam, had aanvankelijk een hard hoofd in de levensvatbaarheid van de witte anjer. Hij zei in De Telegraaf van 25 juni 2011 het een fantastisch initiatief te vinden en hoopte dat op Veteranendag iedereen hier met een witte anjer gaat rondlopen, om daar meteen aan toe te voegen: "Ik denk dat het heel verre toekomstmuziek is." Toch ging hij hem zelf meteen dragen.

Eerbetoon

Het beeld begon te kantelen doordat de toenmalige Commandant der Strijdkrachten (CDS) Tom Middendorp - drie jaar geleden - iedereen opriep een witte anjer op te spelden als blijk van respect voor al die militairen die zich in vredes- en in oorlogsmissies hebben ingezet.

Hij voegde daaraan toe:"En dat vraag ik niet alleen aan burgers, ik vraag het ook aan alle militairen. Zij mogen op Veteranendag de Witte Anjer op hun uniform dragen. Als eerbetoon aan hun collega's. Ik doe het ook, en ik hoop iedereen met mij." Zijn oproep vond gehoor.

Tekenend voor de acceptatie van de veteranenanjer is dat begin vorige maand de Stichting Anjerveteranendag onderdak heeft gekregen bij het Nationaal Comité Veteranendag.

Zorgplicht

De geleidelijke opmars van de veteranenanjer past in het bredere beeld van een overheid die zich meer is gaan bekommeren om de ongeveer 120.000 veteranen. Na lange discussies kwam er in 2014 een Veteranenwet waarin de overheid ten opzichte van de veteranen een zorgplicht erkende.

Als uitvloeisel daarvan kwam er een Veteraneninstituut met een Veteranenloket. Daar kunnen veteranen voor hulp en bijstand aankloppen.

Daarnaast komen ze in aanmerking voor verschillende onderscheidingen en eretekens, zoals een draaginsigne. Nabestaanden van omgekomen militairen kunnen rekenen op een nagedachtenisoorkonde en sculptuur en als blijk van waardering voor de naasten van uitgezonden militairen is er een zilveren roos (broche). En voor alle veteranen, militairen en burgers is er dus de witte veteranenanjer.

Het Nationaal Defilé ter ere van de veteranen in de binnenstad van Den Haag wordt rechtstreeks uitgezonden door de NOS op NPO 1 (12.50-14.20 uur)