Brexit-onderhandelingen: 'Dit kan heel slecht aflopen'
Al wekenlang roepen Europese leiders dat ze duidelijkheid willen van Theresa May. Hoe gaat haar brexit eruit zien? Wat zijn haar concrete plannen? Gisteren kregen ze eindelijk duidelijkheid op één punt: de rechten van EU-burgers die in Groot-Brittannië wonen. Maar veel complimenten kreeg Theresa May niet na haar eerste voorstel.
Meest gehoorde zin in Brussel: er moet nog heel veel gebeuren.
May stelde gisteren voor dat EU-burgers die langer dan vijf jaar in Groot-Brittannië wonen, een permanente verblijfsvergunning krijgen. Anderen die er korter wonen, kunnen zo'n verblijfsvergunning aanvragen als zij de vijf jaar vol maken.
'Eerlijk en genereus'
Zelf noemt May het een eerlijk en genereus voorstel: "Op deze manier zorgen we ervoor dat er geen gezinnen uiteen worden gescheurd."
Maar May's voorstel staat heel ver af van het idee dat de Europese Commissie vorige maand presenteerde. De EU wil dat de rechten van al haar burgers gegarandeerd worden, niet alleen van degenen die al vijf jaar in Groot-Brittannië wonen.
Sterker nog: de EU wil ook dat hun partners en kinderen het recht houden om in Groot-Brittannië te wonen en daarnaast moet iedereen die in het verleden in Groot-Brittannië heeft gewoond ook het recht krijgen om zich daar ooit weer te vestigen.
En dus zijn de reacties in Brussel op May's plannen niet erg positief. De regeringsleiders hebben met elkaar afgesproken dat ze zich op de vlakte houden, maar toch kon niet iedereen zich inhouden.
EU-president Tusk zei dat May's voorstel bepaald niet aan de verwachtingen voldoet. "Het kan de zaken nog moeilijker voor de Britten maken", voegde hij eraan toe.
Heetste hangijzer: controle
Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie, kreeg de vraag of hij het idee heeft dat May inmiddels weet wat ze wil met de brexit. Zijn korte antwoord: nee. Of hij het plan van May waardeert? Het is een begin, maar het is onvoldoende.
En dan is het heetste hangijzer nog niet eens ter sprake gekomen. Wie gaat de afspraken die nu gemaakt worden tussen Groot-Brittannië en de EU uiteindelijk controleren? Theresa May wil dat Britse rechtbanken dat doen. De EU vindt dat alleen het Europees Hof hier iets over kan zeggen.
De 27 resterende EU-landen zijn bang dat de Britten de regels weer veranderen, zodra ze de EU echt hebben verlaten. Een volgende regering kan de afspraken die May ooit maakte aan zijn laars lappen.
Gewaarborgd
"Wij willen geen kat in de zak", merkte premier Charles Michel van België op. "Dat betekent dat de rechten van EU-burgers duurzaam gewaarborgd moeten zijn." Een cryptische omschrijving van Michel om te zeggen dat ook hij wil dat Europese rechters het laatste woord krijgen in toekomstige rechtszaken.
Dit is allemaal nog maar het voorstadium van de echte onderhandelingen, maar de irritaties nemen nu al toe. En dan zijn de rechten van burgers nog een van de eenvoudigste onderwerpen waarover moet worden onderhandeld. Gesprekken over geld en over de grens tussen Ierland en Noord-Ierland gaan veel ingewikkelder worden.
"Alle EU-leiders zijn erg gespannen", zei de Bulgaarse premier Borisov vanmiddag, toen hij Brussel verliet. Ook hij ziet de eerste donkere wolk boven de onderhandelingen hangen. "Er is een verwachting dat dit slecht af kan lopen."