Inspanning in de hitte: prima als je gezond bent

Het hitteplan dat sinds maandag van kracht is, is vooral gericht op kwetsbare mensen zoals ouderen en hulpbehoevenden. Maar voor anderen is inspanning in de warmte niet persé slecht. "Je traint je lichaam er juist extra mee ook onder deze omstandigheden te presteren", zegt inspanningsfysioloog Koen Levels.

Samen met Nieuws en Co-presentator Lara Rense (44) deed hij een klein experiment. Bij 31 graden rende Lara in de zon meerdere malen een trap van twintig treden op en af. Lara: "Ik ben redelijk fit en vraag me af hoe dit is voor iemand die ouder is of wat meer gewicht heeft."

Hartslag en temperatuur

Bij aanvang heeft Lara een hartslag van 120 slagen per minuut en een temperatuur van 37,6 graden.

Levels: "Bij beweging warmt je lichaam op. Dat is niet erg, maar zodra je oververhit raakt ga je dat merken. Het kan zo zijn dat je coördinatie en zicht slechter worden."

"Het komt niet vaak voor maar als je de signalen negeert en door gaat met intensief inspannen kan dit uiteindelijk leiden tot een hitteberoerte. Dat is levensgevaarlijk, het lichaam moet dan direct afgekoeld worden door bijvoorbeeld een ijsbad."

Na drie keer de trap op gerend te zijn, is Lara's hartslag flink opgelopen tot 162 slagen per minuut. Haar temperatuur is nog hetzelfde. Ze is buiten adem en draaierig.

"Bij inspanning in hitte gaat er veel bloed naar je huid om de warmte af te voeren", zegt Levels. "Dat betekent dat er minder bloed is voor andere plekken. Daardoor kun je duizelig worden."

Ouderen

Ouderen adviseert Levels niet te gaan sporten met warm weer. "Een jong en gezond lichaam kan de lichaamstemperatuur goed reguleren. Bij ouderen werkt dat systeem minder goed. Bovendien kan medicatie er een negatieve invloed op hebben."

Het laatste rondje dat Lara rent bestaat uit tien keer de trap op en af. Daarna is ze compleet buiten adem en misselijk. Haar hartslag is 172 slagen per minuut, haar temperatuur is ruim een halve graad gestegen. Ze voelt zich onaangenaam warm, maar zweet niet veel.

"Dat is niet heel gunstig", zegt Levels. "Het verdampen van zweet is onze voornaamste manier om warmte af te voeren."

Na een ijsje was Lara vrij snel weer afgekoeld en opgeknapt.

Hijgen

In tegenstelling tot mensen hebben huisdieren niet zo'n goed afkoelsysteem. Dierenartsen waarschuwen met temperaturen tot 35 graden zoals vandaag voor oververhitting.

"Doordat ze nauwelijks zweten, kunnen honden en katten veel minder warmte kwijt dan mensen", zegt dierenarts Nathalie Ramakers. "Ze koelen vooral af door te hijgen."

Niet natspuiten

Een veel gemaakte fout van de baasjes is een hond die het warm heeft nat te spuiten met koud water. "Dat is juist heel gevaarlijk. Bij plotseling afkoelen gaan alle huidvaten dicht staat en slaat de warmte naar binnen."

Wat wel te doen met een verhitte hond? Ramakers: "Leg hem ergens waar het rustig en koel is. Zorg voor voldoende drinkwater, en misschien een bakje water waar hij met zijn pootjes in kan. Ga zeker niet met hem hardlopen of fietsen."