De bliksemcarrière van de nieuwe Saudische kroonprins

Sinds zijn vader koning werd in januari 2015 is de nieuwe kroonprins van Saudi-Arabië bezig met een opmars. De prins, die tot dat moment vrij onbekend was, wordt sindsdien door zijn vader klaargestoomd voor het koningschap.

Mohammed bin Salman wordt op 31 augustus 1985 geboren als oudste zoon van de derde vrouw van koning Salman bin Abdulaziz. Hij studeert rechten aan de King Saud University in Riyad.

Als de 81-jarige man begin 2015 de nieuwe koning wordt, beseft hij ook dat die regeerperiode niet lang zal standhouden vanwege zijn hoge leeftijd en zijn broze gezondheid. Hij doet er alles aan om zijn lievelingszoon voor te trekken.

Hij benoemt Mohammed tot minister van Defensie en hoofd van een economische raad die de economie van het land moet hervormen.

Volgens Midden-Oosten-deskundige Bertus Hendriks van Instituut Clingendael heeft Mohamed bin Salman vanaf dat moment zijn stempel op het beleid gedrukt. "Als minister van Defensie is hij de architect achter de inval in Jemen en in de tussentijd probeert hij ook de economie te hervormen", vertelt Bertus Hendriks.

De inval in Jemen verloopt zeer moeizaam en de jonge prins krijgt veel kritiek. Maar toch kost dit hem niet de kop. Ook op economisch gebied gaat hij rigoureus te werk: Mohammed lanceert Vision 2030, een project met grote economische hervormingsplannen.

Het land moet volgens hem niet meer alleen afhankelijk zijn van de olie-inkomsten. Mohammed wil dat de economie van Saudi-Arabië zich meer gaat richten op defensie, mijnbouw en technologie, om op die manier minder afhankelijk van de olieproductie te worden. Zo moeten er op termijn jaarlijks 100 miljard dollar aan inkomsten binnenstromen die niet met olie te maken hebben.

Critici betwijfelen of zijn plannen haalbaar zijn. Het opbouwen van een volledig nieuwe industrie kost waarschijnlijk veel meer tijd.

Hendriks denkt dat de prins vooral kan rekenen op tegenstand van de geestelijkheid, nu hij met het land een moderne richting wil inslaan. "Die geestelijken zijn over het algemeen zeer conservatief. De vraag is hoe hij met hun macht zal omgaan. Zij zorgen ervoor dat vrouwen in Saudi-Arabië nog steeds zonder toestemming van hun man of vader bijna niks mogen. Vrouwen zijn nog steeds vaak afhankelijk van een mannelijke voogd. Dat beleid strookt niet met de moderne ideeën van de jonge prins."

Veel jonge Saudi's bewonderen de energieke vertegenwoordiger van hun generatie. Maar dat heeft ook te maken met zijn imago, dat de afgelopen jaren zorgvuldig door de Saudische media is opgebouwd. Hendriks herkent dit ook, maar weet niet zeker of dit op feiten is gebaseerd.

"Onder jongeren is er veel enthousiasme, die zien dat structuren niet meer passen bij het huidige tijdsgewricht. Maar in een land zonder vrije pers en waar er geen democratische organen bestaan, vraag ik me af in hoeverre dit soort indrukken worden gesteund door de werkelijkheid'', vertelt Hendriks.

Zeer uitgesproken vijandelijkheid

Zijn populariteit heeft ook te maken met zijn zeer uitgesproken vijandelijkheid tegenover Iran. In een interview met Al-Arabiya liet de jonge kroonprins zich al uit over een toekomstige confrontatie met aartsvijand Iran. Volgens hem zou een oorlog met dat land vooral op Iraans grondgebied worden uitgevochten.

Het Saudi-Arabië is binnen een paar jaar getransformeerd van een land dat zeer terughoudend reageert in een land dat coalities smeedt om een buurland binnen te vallen. Die transformatie heeft volgens kenners vooral te maken met de inbreng van de nieuwe roekeloze en onvoorspelbare kroonprins.