Weg met verspilling: circulair inkopen 'in stroomversnelling'

• 

  Merel Stikkelorum

  Economieverslaggever

Steeds meer bedrijven en overheden in Nederland kopen circulair in. Dat betekent dat ze bij de aanschaf al nadenken over hergebruik van het product om verspilling tegen te gaan.

De afgelopen drie jaar hebben ruim veertig 'voorlopers' voor meer dan 100 miljoen euro circulair ingekocht, meldt MVO Nederland, een organisatie die bedrijven helpt met duurzaam ondernemen.

"Circulaire inkoop is de experimentele fase voorbij. Het komt nu in een stroomversnelling", zegt Michel Schuurman van MVO Nederland. "We willen dat over acht jaar in de bouw, de agrofood-sector en verpakkingssector minimaal 20 procent van alle inkopen structureel circulair gebeurt."

Wel is de circulaire inkoop nog altijd maar een fractie van de naar schatting 600 miljard euro waarvoor per jaar in Nederland wordt ingekocht. "Maar we zien steeds meer belangstelling. Nederland loopt voorop vergeleken met andere landen", zegt Schuurman.

Judomatten, bedden en meubels

De partijen die nu al circulair inkopen, werken samen in een 'green deal', een door de overheid ondersteund initiatief uit de samenleving om duurzaam ondernemen te stimuleren. Zo zijn de Rijksoverheid, de gemeente Wageningen en het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC) bezig om onder meer meubilair circulair in te kopen.

Belangrijk hierbij is dat de bedrijven en overheden hun toeleveranciers stimuleren dat zij hun producten zo ontwerpen dat ze makkelijk herbruikbaar zijn of te recyclen. Dat geldt onder meer voor meubels die de Rijksoverheid, de gemeente Wageningen en het UMC aanschaffen.

Een ander voorbeeld is beddenfabrikant Auping. Die is bezig met het produceren van bedden en matrassen die goed te recyclen zijn. Het bedrijf uit Deventer werkt samen met Landall Greenparks vakantieparken om een leaseconcept te ontwikkelen.

De bedoeling is dat Landall alleen betaalt voor het gebruik van de bedden en matrassen, maar er geen eigenaar van wordt. Auping kan er zo nog beter voor zorgen dat alle materialen terugkomen en verwerkt worden tot bijvoorbeeld nieuwe matrassen of judomatten.

Meer dan de helft van de ruim honderd miljoen euro aan circulaire inkoop komt voor rekening van de overheid. Behalve kantoormeubilair koopt de rijksoverheid sinds een aantal jaar ook bedrijfskleding op een duurzame, verantwoorde manier in. Dat gaat nu al om flinke aantallen van een miljoen kilo per jaar aan onder meer leger- brandweer- en douane-uniformen, en binnenkort komen daar politie-uniformen nog bij.

"Circulariteit is geen doel op zich. Het is een middel om te helpen de textielafvalberg te verkleinen", zegt Rob van Arnhem, die dit project leidt binnen de Rijksoverheid. Dit gebeurt op verschillende manieren. "We stellen bij de inkoop de eis dat de kleding een minimumpercentage gerecyclede content moet bevatten. Zo stimuleren we innovaties op dit gebied", legt Van Arnhem uit.

Verbrand

Daarnaast wordt de gedragen kleding ingezameld. "Tot 2013 werd alles verbrand, om er zeker van te zijn dat bijvoorbeeld legeruniformen niet op de markt zouden belanden. Nu kijken we eerst wat nog herbruikbaar is. De rest vervezelen we en verkopen we weer door."

De vezels die overblijven, komen in allerlei producten terecht en niet alleen in laagwaardige toepassingen als muurisolatie en autodeurbekleding. "We hebben designerwedstrijden georganiseerd om ervoor te zorgen dat ze ook in hoogwaardige producten worden verwerkt."

Resultaat is dat er inmiddels onder meer tassen, handdoeken en werkkleding wordt gemaakt van de oude legeruniformen en marechaussee- en brandweerkleding.

"Op dit moment gaat nog maar een klein deel van al onze kleding naar de verbrandingsovens. Ik verwacht dat over twee tot drie jaar alles wordt hergebruikt of gerecycled", aldus Van Arnhem.

Groot bijkomend voordeel is dat het verwerken van de bedrijfskleding niet langer een kostenpost is. "We maken er nu zeer zeker winst mee, ja." Niet zo gek dus dat de Nederlandse overheid voor dit project veel belangstelling krijgt uit het buitenland. "Denemarken kopieert ons project één op één."