Ontslagen FBI-chef Comey: mijn ongemakkelijke gesprekken met Trump
Vanmiddag om 16.00 uur schuift oud-FBI-directeur James Comey in de ondervraagdenbank in de Senaat, om een verklaring af te leggen en vragen te beantwoorden over zijn contacten met president Trump, die hem vorige maand de laan uitstuurde. Comey doet alvast een boekje open over zijn schurende relatie met Trump, in de openingsverklaring die sinds gisteravond online staat.
Het zeven pagina's tellende relaas leest als een thriller, opgeschreven door de inlichtingenchef die zich steeds ongemakkelijker begon te voelen in het gezelschap van de president. Vanaf het eerste gesprek onder vier ogen, in de Trump Tower in New York, voelde Comey de behoefte om alles zo precies mogelijk op schrift te stellen. Zo beschrijft hij hoe hij Trumps woning aan Fifth Avenue verliet, en in een FBI-auto direct het gesprek vastlegde op zijn laptop.
Ik hoop dat je dit kunt laten vallen", zei Trump, "Mike is een goeie jongen."
Steeds bekroop Comey het gevoel dat de president zijn stempel wilde zetten op de onderzoeksactiviteiten van de FBI. Keer op keer sluit hij zijn beschrijving van de gesprekken met Trump af met de vaststelling dat Trumps uitspraken hem zorgen baren, omdat ze op gespannen voet stonden met de onafhankelijke onderzoeksrol van de FBI.
Vroeg Trump te veel van Comey en bemoeide hij zich te veel met diens aanpak, zal de onderzoekscommissie van de Senaat willen vaststellen. Een paar passages waarover Comey uitgebreid aan de tand zal worden gevoeld.
Zo vroeg Trump op 14 februari aan de FBI-directeur om het onderzoek naar veiligheidsadviseur Mike Flynn te staken. Flynn was daags voor dit gesprek opgestapt, onder zware druk van het Witte Huis. Hij was in opspraak geraakt door zijn contacten met de Russische ambassadeur, nog voordat Flynn in functie was, en loog daarover tegen vice-president Pence. "Ik hoop dat je dit kunt laten vallen", zei Trump, "Mike is een goeie jongen."
Ik bewoog of sprak niet, veranderde mijn gezichtsuitdrukking niet in de ongemakkelijke stilte die op zijn woorden volgde. We keken elkaar zwijgend aan.
In een eerder onderhoud, op 27 januari in de Green Room van het Witte Huis, had Trump van Comey al gevraagd om absolute toewijding: "Ik verwacht loyaliteit". Comey schrijft: "Ik bewoog of sprak niet, veranderde mijn gezichtsuitdrukking niet in de ongemakkelijke stilte die op zijn woorden volgde. We keken elkaar zwijgend aan."
Op 30 maart belde Trump Comey op en klaagde over het onderzoek naar mogelijke banden tussen zijn campagneteam en Rusland. Trump vergeleek het onderzoek met een donkere wolk die hem verhinderde om goed te functioneren als president. Hij vroeg Comey wat die kon doen "om die donkere wolk weg te nemen". Trump benadrukte daarna nog eens hoe het onderzoek hem dwars zat in zijn werk.
Obama
Comey voerde in vier maanden tijd drie gesprekken onder vier ogen met Trump en zes telefoongesprekken. Al die gesprekken legde hij schriftelijk vast en hij besprak zijn aantekeningen met zijn naaste medewerkers. Comey merkt op dat hij nooit notulen maakte van gesprekken met president Obama.
Overigens sprak hij Trumps voorganger slechts twee keer persoonlijk en nooit over de telefoon. Het laatste gesprek was om afscheid te nemen toen Obama uit het Witte Huis vertrok.
De verklaring en het verhoor van James Comey is vanmiddag rechtstreeks te volgen via NPO Nieuws, nos.nl en de Facebook-pagina van de NOS.
