Pakketjes, privacy en potentie: hoe Amazon langzaam de wereld overneemt
Een techbedrijf dat een grotere impact heeft op de levens van mensen dan Google, Facebook en Apple. Het is haast niet voor te stellen. Maar Amazon is hard op weg om dat punt wel te bereiken. Deze week schoot het aandeel van het bedrijf door de 1000 dollar, een verdubbeling sinds februari 2016.
In Nederland is het bedrijf nauwelijks aanwezig, maar veel Amerikanen kunnen al niet meer zonder. De verwachting is dat Amazon vroeg of laat ook naar Nederland komt. De webwinkel wil daar tegen de NOS niks over zeggen. Maar één ding mag duidelijk zijn: het bedrijf wil op heel veel gebieden in heel veel landen nummer één worden.
Een octopus
Je kent Amazon waarschijnlijk als webwinkel. Dat is een terechte associatie, want zo is het bedrijf bekend geworden. Rondom die formule heeft het bedrijf in de loop der jaren heel veel andere producten bedacht. De webwinkel van miljardair Jeff Bezos (ruimtevaartliefhebber, eigenaar van de Washington Post) lijkt daarmee een beetje op een octopus, met een tentakel in bijna elke sector.
Amazon is een vooruitstrevend techbedrijf. Maar ook een bedrijf dat regelmatig oploopt tegen de grenzen van privacy, lokale wetgeving en gezond personeelsbeleid.
Een paar onderdelen die de komende jaren heel belangrijk kunnen worden voor het bedrijf, springen eruit. De grote onbekende is daarin misschien wel het belangrijkste: Amazon Web Services. Dit gedeelte van Amazon levert onder meer online opslag voor bedrijven en zorgt er bijvoorbeeld voor dat online diensten en websites bij grote drukte bereikbaar blijven.
Steeds meer bedrijven leveren diensten via internet. Denk aan sociale media en videosites. Je kunt uiteraard zelf de opslagruimte kopen en onderhouden die nodig is om je diensten aan te kunnen bieden. Maar dat kost veel geld en als je dienst veel wordt gebruikt, kan dat enorm in de papieren lopen. Daarom bieden een aantal bedrijven, naast Amazon bijvoorbeeld Google en Microsoft, aan om die dienst via hen te laten lopen.
Een groot aantal bedrijven, zoals Netflix, Adobe en BMW, maken daar bij Amazon gebruik van. Deze dienst wordt AWS (Amazon Web Services) genoemd en is daarmee een essentieel stuk infrastructuur geworden.
Want als dat netwerk eruit ligt, kun je bijvoorbeeld niet Netflixen. Ongezien maken we daar dus allemaal gebruik van. Ten slotte brengt AWS verreweg het meest geld op voor de webwinkelgigant.
Ze zijn op zoveel gebieden actief, dat ze nog wel eens groter kunnen worden dan Facebook of Google.
En met dat geld kan het bedrijf heel veel experimenteren. Dat is uiteindelijk het grote doel van Amazon, innoveren. "Wat heel bijzonder is, is dat Amazon zich zeer sterk richt op de erg lange termijn", zegt Martin Wetzels, hoogleraar Marketing Supply Chain Research aan Maastricht University. "Ze denken jaren vooruit. Daarom vonden ze het niet erg om jarenlang geen winst te maken."
En die toekomstblik is wat Amazon zo interessant maakt. "Als ik kijk naar de grootste techbedrijven, dan denk ik dat Amazon het interessantst is", zegt Wetzels. "Het bedrijf is op zoveel gebieden actief, dat het nog wel eens groter kan worden dan Facebook of Google."
Daarbij zijn er drie ontwikkelingen die je goed in de gaten moet houden: de slimme assistent, bezorgen met drones en de inzet van kunstmatige intelligentie.
Slimme assistent
Allereerst de slimme assistent van Amazon, Alexa. Dat is een concurrent van Apple's Siri en Google Assistant. Die kun je allerlei dingen vragen, zoals wat er vandaag op je agenda staat en of je je favoriete nummer kunt horen. Maar, nog belangrijker, je kunt via Echo de boodschappen op je boodschappenlijstje bestellen. Uiteraard bij Amazon. Vergeten batterijen te kopen? Roep het naar de Echo en de volgende dag belt er een bezorger aan.
Dat klinkt gebruiksvriendelijk, maar het betekent ook dat een bedrijf in feite een microfoon in je huis plaatst. Amazon zegt daarover dat het de privacy van mensen respecteert en dat de microfoon alleen aangaat als die doelbewust wordt geactiveerd. Maar de vraag is of dat voor mensen genoeg is om het product te vertrouwen.
Nu belt die bezorger met het doosje batterijen nog aan, maar het liefst zou Amazon de pakketjes met bijvoorbeeld drones gaan bezorgen. Daar experimenteert het bedrijf nu mee in de VS en onlangs is er een onderzoeksafdeling in Parijs geopend die hier ook naar gaat kijken.
De hobbels daar zijn groot, omdat er met heel veel factoren rekening gehouden moet worden. Het bedrijf zegt zich dat te realiseren en daar alle tijd voor te nemen. Afgelopen maandag kreeg Amazon een patent toegewezen waardoor het bedrijf in theorie pakketjes met een parachute bij iemand thuis kan afleveren.
Overigens is de webwinkel-markt niet genoeg voor Amazon. Het bedrijf heeft ook zijn eigen tv- en film-studio opgezet. Het bedrijf wil dat zijn klanten óók via Amazon 's avonds op de bank naar entertainment kijken.
Daarin is het minder ver dan Netflix, dat nu de online videomarkt domineert. Maar het bedrijf heeft zoveel geld in kas, dat het wel een geduchte concurrent kan worden.
Ten slotte experimenteert het bedrijf ook met fysieke supermarkten. Het grote verschil met een Albert Heijn of Jumbo bij ons om de hoek is dat er geen personeel aanwezig is. Het enige wat klanten nodig hebben is een app, Amazon Go. Via kunstmatige intelligentie wordt vastgesteld welke boodschappen ze nodig hebben, ze worden besteld en direct via hun Amazon-account afgeschreven.
"Aan dit alles kleeft ook een nadeel", zegt Wetzels. Amazon verzamelt namelijk heel veel data. Dat doen natuurlijk veel meer bedrijven, maar het is wel iets om scherp op te letten. Uiteindelijk is het de vraag waar klanten het meeste waarde aan hechten en hoe erg ze het dan vinden dat Amazon al hun data heeft."
Daarnaast zorgt dat ook voor een zogenoemde lock-in: je wordt zo afhankelijk van de tentakels van de octopus dat ervan loskomen haast niet mogelijk is. "Ik kan eerlijk gezegd geen alternatief voor Amazon bedenken", geeft Wetzels toe.
Kritiek op belastingen en personeelsbeleid
Waar Amazon niet verschilt van Google en Apple is dat er kritiek is op de beperkte hoeveelheid belasting die het bedrijf betaalt. Vanuit Europa klinken er al jaren beschuldigingen aan het adres van deze bedrijven. Brussel doet onderzoek naar belastingontduiking bij de webwinkelgigant, wat Amazon 400 miljoen dollar zou kunnen kosten. Het bedrijf ontkent dat er sprake is van ontduiking.
Daarnaast is er veel te doen om Amazons personeelsbeleid. In 2015 bracht The New York Times een groot verhaal, geschreven op basis van veel anonieme betrokkenen, waaruit bleek dat Amazon de grenzen opzoekt op het gebied van personeelsbeleid en daar soms ook overheen gaat.
De werkomstandigheden zouden daardoor slecht zijn. En het probleem lijkt niet alleen beperkt tot de VS. Het is iets wat Wetzels ook in Duitsland, waar hij woont, signaleert.