Weinig kans op alsnog kabinet van VVD, CDA, D66 en GroenLinks

De onderhandelaars in de mislukte formatie willen niet zeggen tussen welke partijen het in de onderhandelingen tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks in de formatie precies is misgelopen. Ook inhoudelijk zijn ze niet van plan veel te vertellen. In het Kamerdebat over de formatie daagden onder anderen PvdA-leider Asscher, SP-voorman Roemer en ChristenUnie-leider Segers hen uit dat wel te doen, omdat dan pas duidelijk kan worden hoe het nu verder moet.

Maar de leiders van VVD, CDA, D66 en GroenLinks, Rutte, Buma, Pechtold en Klaver wilden niet veel verdergaan dan herhalen dat het vooral is stukgelopen op het thema migratie. Klaver erkende wel dat in de vastgelopen onderhandelingen voor zijn partij op het thema migratie een ondergrens was bereikt.

Rutte zei dat het in de Nederlandse verhoudingen niet mogelijk is om te vertellen wie tegenover wie stond en op welke inhoudelijke punten precies. "Als je dat doet, neemt de kans dat een volgende poging slaagt aanzienlijk af." De andere onderhandelaars gebruikten soortgelijke woorden.

Rutte zei wel dat hij "absoluut niet" verwacht dat er een kabinet komt waar zowel de VVD als GroenLinks deel van uitmaakt.

Ook CDA-voorman Buma ziet een combinatie van VVD, CDA, D66 en GroenLinks niet meer lukken. Volgens hem is een lijmpoging niet realistisch. Hij zei dat er in feite nu dezelfde situatie is als meteen na de verkiezingen, behalve dat deze ene coalitie is afgevallen. Hij wil dat alle partijen bij zichzelf te rade gaan of ze mee willen onderhandelen en met wie.

D66-leider Pechtold benadrukte dat zijn partij deze combinatie zeer wenselijk vond, maar hij voegde eraan toe dat de verschillen tussen de vier te groot waren om "nu te overbruggen". Hij wil dat nu een VVD-informateur gaat onderzoeken hoe er een kabinet kan komen met een stabiele meerderheid in beide Kamers. Daarbij moet ook worden bekeken of "eerder opgeworpen blokkades nog gelden".

GroenLinks-voorman Klaver noemde de breuk van maandag "een punt en geen komma". Ook hij ziet deze combinatie niet alsnog lukken. En hij denkt ook dat een kabinet met zowel VVD als GroenLinks heel lastig wordt.

SP blijft VVD uitsluiten

Rutte zei nog eens dat hij niet met de PVV wil samenwerken in een nieuw kabinet. PVV-leider Wilders zei dat de VVD het ook met veel andere partijen niet eens zal worden over het beperken van de immigratie, maar dat dat wel zal lukken met de PVV.

Rutte erkende dat er wel onderwerpen zijn waar VVD en PVV overeenstemming over zouden kunnen bereiken. Maar hij zei dat Wilders altijd het partijbelang boven het landsbelang stelt en dat hij wegloopt als het moeilijk wordt.

Wilders noemde de mislukte gesprekken "twee maanden weggegooide tijd". Volgens hem zal het inruilen van GroenLinks voor ChristenUnie, SP of PvdA op het gebied van immigratie dezelfde problemen opleveren.

SP-leider Roemer herhaalde dat hij de VVD blijft uitsluiten. Hij wil een centrum-links kabinet en hij pleit voor een informateur die niet van VVD-huize is. Zijn houding leverde hem kritiek op van onder anderen Pechtold, Buma en Klaver. Die vinden dat hij te veel aan de zijlijn blijft staan en niet genoeg bereid is vuile handen te maken.