Nederland stil voor oorlogsslachtoffers
Op de Dam in Amsterdam is de Nationale Dodenherdenking gehouden. Om 20.00 uur waren de duizenden aanwezigen op de Dam twee minuten stil voor alle Nederlandse oorlogsslachtoffers.
Onder de aanwezigen waren koning Willem-Alexander, koningin Máxima, premier Rutte en tal van andere hoogwaardigheidsbekleders. Even voor 20.00 uur legde het koningspaar een krans bij het Nationaal Monument op de Dam. Daarna speelde sergeant Thijs Musch de taptoe, gevolgd door de twee minuten stilte.
Onmiddellijk na de plechtigheid droeg de 16-jarige Güner Tuzgöl uit Haarlem een gedicht voor. Hij had de dichtwedstrijd Dichter bij 4 mei van het Nationaal Comité 4 en 5 mei gewonnen.
Burgemeester Van der Laan van Amsterdam zei in een toespraak dat we "op een dag als vandaag beseffen dat we onverdraagzaamheid moeten bestrijden". "Laten we juist op 4 mei onze zegeningen tellen", zei hij. "En daaruit de hoop en het zelfvertrouwen putten om voort te gaan op de weg van vrede." De ernstig zieke burgemeester kreeg daarop een spontaan applaus van de menigte op de Dam.
Geen treinen
Op tal van plaatsen in Nederland lag het leven om 20.00 uur even stil voor de herdenking. Zo reden er enkele minuten geen treinen en zetten veel weggebruikers hun auto aan de kant. Ook in de meeste publieke gelegenheden waren mensen twee minuten stil.
Ook waren er grote herdenkingsbijeenkomsten op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag. Daar waren zo'n 4000 mensen op afgekomen. Op de Waalsdorpervlakte zijn in de oorlogsjaren veel verzetsstrijders geëxecuteerd.
Bij de herdenking in Kamp Westerbork waren 7500 mensen. Meer dan 5000 mensen hadden daarvoor meegelopen in een stille tocht naar het voormalige concentratiekamp, van waar meer dan 100.000 Nederlandse Joden zijn gedeporteerd. Op de herdenking op de Grebbeberg in Rhenen kwamen zo'n 4500 mensen af, onder wie prinses Margriet en haar man Pieter van Vollenhoven.
Eerder vandaag waren er al herdenkingen op het Nationaal Ereveld Loenen en in het gebouw van de Tweede Kamer. Bij het KNSM-monument in Amsterdam werden vanmiddag de Surinaamse oorlogsslachtoffers herdacht.
Voor de Nationale Herdenking op de Dam was er in de Nieuwe Kerk een herdenkingsbijeenkomst, met muziek en de 4-mei-voordracht van schrijfster Annejet van der Zijl.
Zij vertelde over het leven van het Haagse echtpaar Waldemar en Hendrika Nods, dat in de oorlogsjaren Joodse Nederlanders en een gedeserteerde SS'er onderdak bood. Zij gingen na hun deportatie in 1944 "op in de mist van de geschiedenis", zei Van der Zijl. Ze stelde zich ook de vraag wat zij zou hebben gedaan in de Tweede Wereldoorlog.
Aanhoudingen
Rond de Dam waren strenge veiligheidsmaatregelen genomen. Zo waren op toegangswegen grote betonblokken geplaatst om voertuigen te weren en was er veel politie op de been. Een man is aangehouden voor het verstoren van de openbare orde.
