In Groningen staat een 'jeugdgevangenis light'
Het aantal criminele jongeren in jeugddetentie loopt al jaren terug. Veel jeugdgevangenissen zijn gesloten en daardoor is er ook meer ruimte voor kleinschalige projecten. Zoals een proef in Amsterdam, Nijmegen en Groningen. Daar zitten de jongeren in kleinere opvanglocaties waar ze meer vrijheid krijgen dan in een jeugdgevangenis.
Tamara Pultrum is projectleider van Het Poortje in Groningen. Acht jongeren tussen de 14 en 23 jaar oud mogen daar bij goed gedrag 'gewoon' naar buiten.
De jongeren hebben in de opvanglocatie een eigen pasje. Eerst kunnen ze daar niets mee, maar bij goed gedrag mogen ze zich steeds meer door het gebouw bewegen. Zo werkt het ook met het naar buiten gaan. In eerste instantie mag dat alleen onder begeleiding. Wie zich goed gedraagt, mag langer en zonder begeleiding naar buiten. Even kort langs bij de ouders, bijvoorbeeld. Of sporten of naar school gaan.
Overdag zijn de regels soepeler dan in een gewone gevangenis, maar 's nachts niet. De jongeren slapen namelijk in een cel. De deur gaat na 22.00 uur op slot en om 07.00 uur weer open.
Het alternatief is dat ze toch weer naar de justitiële jeugdinrichting moeten. Dat zorgt ervoor dat ze toch blijven meewerken.
"Ik snap dat snel gedacht wordt dat het niet gaat om een straf", zegt Pultrum. "Maar er wordt constant op de jongeren gelet. Elke keer wordt de vraag gesteld hoe ze bepaalde dingen zouden aanpakken. Niet iedereen kan daartegen. Het alternatief is dat ze toch weer naar de justitiële jeugdinrichting moeten. Dat zorgt ervoor dat ze toch blijven meewerken."
Ook Carsten Herstel van het ministerie van Veiligheid en Justitie benadrukt dat het écht gaat om een straf. "Je vrijheid wordt ontnomen, dat is echt wel straf", zegt hij. Herstel benadrukt dat de jongeren gemotiveerd moeten zijn als ze hiervoor in aanmerking willen komen. "Het is een kans die je krijgt van de rechter. Maar op het moment dat het niet werkt met de vrijheden, dan worden die weer ingeperkt."
Het voelt niet echt als een gevangenis, maar je staat wel onder toezicht.
Met deze methode moeten jongeren in de toekomst gemakkelijker verantwoordelijkheden aan kunnen, zegt Pultrum. "Je probeert alle goede dingen door te laten gaan, zoals school bijvoorbeeld. Dat is de beste voorbereiding om daarna terug te keren naar de samenleving en niet meer in de fout te gaan."
Een jongen van 18 heeft drie maanden in de opvanglocatie in Groningen gezeten. Daarvoor zat hij twee weken in jeugddetentie. Het verschil is volgens hem groot. "Eerst waren er veel gesloten deuren, in Groningen kon ik voor bepaalde tijd naar buiten."
Hij ging vrijwilligerswerk doen bij de Voedselbank en stroomde in februari weer in op school. "Het voelt niet echt als een gevangenis, maar je staat wel onder toezicht."
Continu bezig zijn
Hij denkt dat hij door de begeleiding niet nog een keer in de fout gaat. "Als je buiten alles opvolgt wat je hierbinnen leert, dan kan het haast niet fout gaan. Je moet continu bezig zijn. Dan krijg je niet de kans om met foute vrienden op te trekken en aan andere dingen te denken."